Ông Michel Strachinescu chia sẻ với phóng viên những bức ảnh kỷ niệm khi ông còn là lái xe cho Phái đoàn Việt Nam. Ảnh: Thu Hà - P/v TTXVN tại Pháp
Ông Pascal Lê Phát Tân, con cháu thế hệ thứ hai của các Việt kiều, từng phục vụ các phái đoàn Việt Nam tham gia đàm phán Hiệp định Paris giới thiệu thước phim do cha ông ghi lại ngày ký Hiệp định Paris. Ảnh: Thu Hà - P/v TTXVN tại Pháp
Ông Pascal Lê Phát Tân là con cháu thế hệ thứ hai của các Việt kiều, từng phục vụ các phái đoàn Việt Nam tham gia đàm phán Hiệp định Paris. Cha ông thường quay phim chụp hình các hoạt động của bà con kiều bào phản đối chiến tranh ở Việt Nam, còn mẹ được giao phụ trách hậu cần bếp núc cho phái đoàn Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa do ông Xuân Thủy làm trưởng đoàn. Hàng ngày, bà đến nơi phái đoàn ở tại Choisy-le-Roi để cùng với các cô bác ở Hội Công nhân và Hội Công thương chuẩn bị cơm nước. Chính bà là người chịu trách nhiệm kiểm tra các món ăn trước khi phái đoàn dùng bữa.
Vào thời điểm đó ông chỉ là cậu thiếu niên hơn 10 tuổi. Dù còn nhỏ, ông vẫn cảm nhận được tình yêu của cha mẹ dành cho quê hương, nhận thức được nỗi đau của họ khi thấy Việt Nam phải chịu đựng chiến tranh. Ông chia sẻ :“Mặc dù chỉ là một đứa trẻ, nhưng tôi cũng cảm nhận được nỗi đau của kiều bào ở Pháp khi thấy Việt Nam vẫn phải chịu đựng chiến tranh. Vì vậy cha mẹ tôi và rất nhiều các bác, các cô chú đã sẵn sàng tình nguyện giúp đỡ phái đoàn. Lúc đó, tôi còn bé nên cuối tuần hoặc vào các kỳ nghỉ, tôi hay theo mẹ đến Choisy-le-Roi, giúp mọi người nhặt rau, bóc hành, thái thịt. Tôi rất thích nói chuyện với các bác, các chú thành viên phái đoàn vì họ rất dễ mến.”
Với ông Pascal, ngày ký kết Hiệp định là một ngày không thể quên được. Ông chỉ cho chúng tôi xem những thước phim quí giá ghi lại khoảnh khắc lịch sử này. Ông cho biết đây là những thước phim chưa hề công bố, do cha ông, cụ Lê Phát Tân ghi lại và được lưu giữ tại Trung tâm tư liệu Đảng cộng sản Pháp.
Ông nhớ lại, cảm xúc nghẹn ngào : “Khi nghe thông báo Hiệp định sẽ được ký kết, mọi người vỡ òa trong sung sướng và phấn khởi. Từ sáng sớm chúng tôi đã kéo nhau lên metro đến đại lộ Kleber để chứng kiến sự kiện và chúc mừng phái đoàn Việt Nam. Lũ trẻ chúng tôi không bị an ninh kiểm soát nên giấu quanh người những chiếc lá cờ đỏ sao vàng của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, hay lá cờ nửa đỏ nửa xanh có ngôi sao vàng ở giữa của Mặt trận dân tộc giải phóng Việt Nam. Đến nơi, chúng tôi phát cờ cho mọi người vẫy. Đại lộ Kleber hôm đó ngập tràn cờ hoa, ảnh Bác Hồ và những người ủng hộ Việt Nam. Niềm vui lúc đó thật là to lớn!”
Là một trong những lứa sinh viên và thực tập sinh đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa may mắn có mặt tại Paris vào thời điểm diễn ra lễ ký Hiệp định Paris, Đại sứ Văn Nghĩa Dũng cũng không thể quên không khí sôi động hào hùng của ngày 27/1/1973 lịch sử đó, cũng như hình ảnh bà con Việt kiều cùng bạn bè Pháp và quốc tế đứng chật ních trên cả một đoạn đường dài trước cung Hội nghị Klebert, trong rừng cờ đỏ sao vàng và cờ của Mặt trận Dân tộc Giải phóng. Đại sứ nhớ lại : “Khoảnh khắc ấn tượng nhất là khi đón đoàn xe dẫn hai đoàn của chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa do cố vấn Lê Đức Thọ và trưởng đoàn Xuân Thuỷ dẫn đầu và đoàn chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa Miền Nam Việt Nam do bà Nguyễn Thị Bình dẫn đầu với tà áo dài duyên dáng và gương mặt rạng rỡ. Khi hai đoàn xuống xe để vào Trung tâm Hội nghị thì những tràng pháo tay không ngớt chào đón, khiến các đại biểu phải dừng lại khá lâu để chào bà con Việt kiều cùng bạn bè Pháp và quốc tế. Ngược lại, khi đoàn Mỹ do ngoại trưởng Kissinger và đoàn chính quyền Sài Gòn do ngoại trưởng Trần Văn Lắm vừa xuống xe, liền bị những tiếng huýt còi la ó… nên cả hai đoàn này vội vã tiến nhanh vào cung hội nghị.”
Đại sứ cho biết, để ăn mừng Hiệp định được ký kết, và bày tỏ sự cảm ơn tới bà con kiều bào và bạn bè Pháp đã giúp đỡ trong suốt quá trình đàm phán, hai phái đoàn đã tổ chức chiêu đãi trọng thể với sự có mặt của khoảng hai ngàn quan chức, bạn bè và bà con kiều bào tại khách sạn Lutecia.
Theo Đại sứ, Hội nghị quốc tế Paris có ý nghĩa rất to lớn vì góp phần quyết định trong việc chấm dứt chiến tranh, lập lại hoà bình ở Việt Nam. Đây là hội nghị kéo dài nhất trong lịch sử với hơn 4 năm 8 tháng, vừa đàm phán công khai vừa trao đổi bí mật. Ngoài ra, sự kiện còn mang nhiều ý nghĩa trọng đại khác. “Hội nghị là dịp tập hợp rộng rãi phong trào yêu nước của bà con kiều bào, hướng về Tổ quốc. Bên cạnh đó, để có được thành công của Hiệp định, cũng cần phải ghi nhận sự giúp đỡ chí tình của Đảng Cộng sản Pháp trong việc thu xếp chỗ ăn ở và bảo vệ an toàn cho cả hai đoàn”, Đại sứ nhấn mạnh.
Bà Nicole TRAMPOGLIERI giới thiệu về Lễ kỷ niệm 40 năm ngày ký Hiệp định hòa bình Paris được tổ chức tại Choisy le Roi. Ảnh: Thu Hà - P/v TTXVN tại Pháp
Bà Nicole Trampoglieri là chủ tịch chi hội hữu nghị Pháp - Việt (AAFV) của thành phố Choisy-le-Roi và tỉnh Val-de-Marne. Tuy không tham gia trực tiếp vào các hoạt động liên quan đến đàm phán Hiệp định hòa bình Paris, nhưng bà đại diện cho một thế hệ thanh niên Pháp yêu chuộng hòa bình, phản đối chế độ thực dân và chống phân biệt chủng tộc. Đó chính là lý do bà luôn ủng hộ cuộc đấu tranh giành độc lập tự do của nhân dân Việt Nam. Bà cho biết lần đầu tiên tham gia vào cuộc đấu tranh ủng hộ hòa bình ở Việt Nam là khi còn đang học trung học. Lên đến đại học, bà tiếp tục tham gia vào các cuộc đấu tranh này. Giai đoạn đàm phán hòa bình từ 1968-1973 cũng là lúc bà Nicole rời ghế nhà trường, bắt đầu đi làm và sinh đứa con đầu lòng. Lúc đó dù rất bận rộn nhưng cứ cuối tuần, vào phiên chợ sáng chủ nhật, bà thu xếp để cùng bạn bè tham gia vào gian hàng của Đảng cộng sản Pháp, vận động người dân quyên góp ủng hộ cuộc đấu tranh chính nghĩa của nhân dân Việt Nam. Bà hào hứng kể lại : “Khi Hiệp định được ký kết, chúng tôi đã rất vui mừng, nhưng chúng tôi cũng hiểu còn phải giúp đỡ Việt Nam rất nhiều vì đất nước này còn phải vượt qua nhiều thử thách. Do đó, chúng tôi đã kết nghĩa với quận Đống Đa, nơi đã phải hứng chịu những trận bom rải thảm của B52 Mỹ năm 1972, giúp họ xây dựng lại trường học và hỗ trợ những trang thiết bị cần thiết”.Bà cho biết thêm hiện ở Choisy-le-Roi, có rất nhiều địa danh liên quan đến Việt Nam như Trường cán bộ trung ương của Đảng Cộng sản Pháp - tòa nhà Maurice Thorez, nơi phái đoàn Việt Nam đã từng ở trong gần 5 năm đàm phán; căn nhà số 11 ở phố Darthé - nơi diễn ra các cuộc gặp bí mật giữa hai ông Lê Đức Thọ và Kissinger; các bức tranh tường thể hiện hòa bình của Việt Nam ở Nhạc viện thành phố; và đặc biệt là biểu tượng hòa bình Việt Nam tại quảng trường Hiệp định Paris, nơi đã được khánh thành nhân kỷ niệm 40 năm ngày ký Hiệp định lịch sử này .Nửa thế kỷ đã trôi qua, những câu chuyện về Hiệp định hoà bình Paris 1973 của một số ít nhân chứng còn lại sẽ giúp các bạn trẻ, dù là người nước ngoài hay người Việt Nam, biết đến một trang sử hào hùng của các thế hệ cha ông đi trước, những người góp phần vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng, lập lại hòa bình cho dân tộc Việt Nam, đồng thời đặt nền móng cho mối quan hệ hữu nghị Pháp - Việt, luôn được củng cố và xây dựng trong suốt nửa thế kỷ qua./.
https://vietnam.vnanet.vn/vietnamese/tin-van/50-nam-ngay-ky-hiep-dinh-paris-nhung-ky-uc-con-mai-321543.html