ເຊັ່ນດຽວກັບປະຊາຊົນ ຫຼາຍຄົນໃນບ້ານ ລູງແລງ, ທ່ານ ອາຫຼຸຍ ບໍ່ຮູ້ຢ່າງແນ່ນອນວ່າ ເຮືອໄມ້ລຳດຽວ ມີມາແຕ່ເມື່ອໃດ ແລະ ໃຜເປັນຜູ້ປະດິດສ້າງ, ​ເພິ່ນ​ຮູ້ພຽງ​ແຕ່ວ່າ ຜ່ານຫຼາຍ​ຮຸ່ນຄົນ ມາແລ້ວ, ​ເຮືອ​ໄມ້​ລຳ​ນີ້ ມີຄວາມສະໜິດຕິດພັນກັບ​ຊາວ​ ບາ​ນາ, ເຮືອໄດ້ພາເຂົາເຈົ້າ ຜ່ານ​​ແມ່​ນ້ຳ​ ດັກ​ ບລາ ໄຫຼສ່ວນຕ່າງໆ ນັບບໍ່ຖ້ວນ ແລະ ປັດຈຸ​ບັນ, ເພິ່ນຍັງ​ສືບ​ຕໍ່​ຮັກສາ​ອາຊີບ​ ເຈາະ ເຮືອ​ໄມ້ລຳດຽວ, ເຖິງວ່າ ອາຊີບນີ້ ຍາກທີ່ຈະຫາລ້ຽງຊີບ ຕົນເອງ ແລະ ຄອບຄົວ ໃນສະໄໝທີ່ບໍ່ມີຄົນນຳໃຊ້ເຮືອປະເພດນີ້ ອີກແລ້ວ.

ທ່ານ ອາຫຼຸຍ ແມ່ນໜຶ່ງໃນຈຳນວນໜ້ອຍ ທີ່ຍັງຊຳນິ ຊໍານານເຕັກນິກການເຈາະເຮືອໄມ້ລຳດຽວ ຢູ່ໝູ່ບ້ານ ລູງ ເລງ. ພາບ: ແທງຮ່ວາ/VNP  

ອາຫຼຸຍ ​ແມ່ນ​ຊາວ​ ບາ​ນາ, ອາ​ໄສ​ຢູ່​ບ້ານ ​ລູງແລງ, ຕາ​ແສງ​ຊາບິ່ງ, ເມືອງ ​ຊາ​ໄທ່, ແຂວງ ​ກອນ​ຕູມ. ເພິ່ນເປັນໜຶ່ງ ໃນຈໍານວນທີ່ຍັງເຫຼືອຢູ່ໃນບ້ານ ທີ່ຍັງຮັກສາໄດ້ເຕັກນິກການ ຜະລິດເຮືອໄມ້ລຳດຽວ.

ໝູ່​ບ້ານ​ ລູງແລງ ຕັ້ງ​ຢູ່​ແຄມ​ແມ່​ນ້ຳ​ ດັກ​ ບລາ, ດັ່ງ​ນັ້ນ​ ທຸກ​ສິ່ງ​ທຸກ​ຢ່າງ​ ນັບແຕ່ໄປ​ເຮັດ​ໄຮ່, ເຮັດ​ນາ, ຫາ​ປາ ຫຼື​ ຂົນ​ສົ່ງ​ສາ​ລີ, ເຝືອກມັນ​, ໝາກ​ຖົ່ວ… ສ່ວນ​ຫຼາຍ​ແມ່ນ​ໃຊ້ ​ເຮືອ​ໄມ້ລຳດຽວ.

ທ່ານ ອາຫຼຸຍ ໄດ້ເວົ້າຢ່າງກະຕືລືລົ້ນກ່ຽວກັບເຕັກນິກການເຮັດ ເຮືອໄມ້ລຳດຽວ. ພາບ: ແທງຮ່ວາ/VNP

ເຮືອໄມ້ລຳດຽວ ແມ່ນມີຄວາມກະທັດຮັດ ແລະເຄື່ອນທີ່ສະບາຍ, ສະນັ້ນ ສະດວກໃນ ການເຄື່ອນໄຫວ ທາງນໍ້າ, ໂດຍສະເພາະ ໃນແມ່ນ້ຳ ທ່ີມີແກ້ງ, ໂກດຫີນ ແລະ ສິ່ງກີດຂວາງ ຢູ່ໃຕ້ນໍ້າ ຫຼາຍ ຄືຢູ່ເຂດ ໄຕງວຽນ ນີ້.

ພິ​ເສດ, ໄຕງວຽນ ​ໃນ​ສະ​ໄໝ​ກ່ອນ ແມ່ນ​ເຂດ​ທີ່​ມີ​ໄມ້​ຫຼາຍ ຊະ​ ນິດ, ສະ​ນັ້ນ​ ຈຶ່ງ​ຫາ​ໄມ້ໄດ້​ງ່າຍ ​ເພື່ອ​ເຮັດ​ເຮືອໄມ້ລຳດຽວ. ປັດຈຸ​ບັນ, ດ້ວຍ​ການ​ຫ້າມ​ຂຸດ​ຄົ້ນ​ປ່າ ​ແລະ ການ​ນຳ​ໃຊ້​ເຮືອ ​ໃໝ່​ຫຼາຍ​ລຳ, ດັ່ງນັ້ນ ຊາວບ້ານ ​ລູງແລງ ​ບໍ່ຄ່ອຍ​ໄດ້​ໃຊ້​ເຮືອ​ໄມ້ລຳດຽວ. ບາງທີ ຈະໄດ້ນຳໃຊ້ ພຽງແຕ່ໃນງານບຸນ ຫຼື ການແຂ່ງຂັນ ເຮືອປະເພນີ ເທ່ົານັ້ນ.

ອາດສາມາດເວົ້າ​ໄດ້​ວ່າ ​ເຮືອ​ໄມ້ລຳດຽວ ​ມີຄວາມສະໜິດ​ຕິດ​ພັນ​ກັບ​ຊີວິດ ​ແລະ ວັດທະນະທຳ​ ຂອງ​ ຊາວ ​ບາ​ນາ​ ເປັນເວລາຍາວ ນານ. ມັນບໍ່ພຽງແຕ່ເປັນເຄື່ອງໃຊ້ ໃນການຂົນສົ່ງ ແລະ ການໄປ ມາ ທີ່ໄດ້ຮັບຄວາມນິຍົມເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ຍັງ ສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງ ຄວາມຄ່ອງແຄ່ວ ຂອງຊາວ ບານາ ໃນເຕັກນິກການເຮັດເຮືອ ໄມ້ລຳດຽວ ທີ່ເປັນເອກະລັກ ສະເພາະປະເພດນີ້.

ຕາມ​ຜູ້​ເຖົ້າ​ແກ່​ໃນ​ໝູ່​ບ້ານ ລູງແລງ ​ໃຫ້ຮູ້ວ່າ ​ເຮືອໄມ້ລຳດຽວ ​ຍັງ​ເອີ້ນ​ວ່າ “ຊ໊ອງ”, ​ໃນ​ພາສາ​ ບາ​ນາ ​ແມ່ນ “ປລູງ”. ເຮືອໄມ້ລຳ ດຽວ ຖືກເຈາະ ຈາກຕົ້ນໄມ້ໃຫຍ່ລຳໜຶ່ງ; ເປັນປະເພດໄມ້ອ່ອນ, ທົນທານຕໍ່ນ້ໍາ, ຕໍ່ການກະແທກ. ເຮືອບໍ່ມີຂະໜາດ ທີ່ແນ່ນອນ, ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນຂຶ້ນກັບ ຂະໜາດ ຂອງ ຕົ້ນໄມ້, ປົກກະຕິແລ້ວ ຈະຍາວ ປະມານ 5-9 ແມັດ ຫຼື ບາງທີຈະຍາວກວ່າ.

ເຮືອໄມ້ລຳດຽວ ​ແມ່ນ​ຕິດ​ພັນ​ກັບ​ຊີ​ວິດ ແລະ ວັດ​ທະ​ນະ​ທຳ​ຂອງ​ຊາວ​ເຜົ່າ ບາ​ນາ ທີ່​ດຳ​ລົງ​ຊີ​ວິດ​ຢູ່​ແມ່​ນ້ຳ ​ດັກ​ ບລາ, ເມືອງ ​ຊາ​ໄທ່, ແຂວງ ​ກອນ​ຕູມ. ພາບ: ແທງຮ່ວາ/VNP

ເຄື່ອງມືເຈາະເຮືອ ໃນເບື້ອງຕົ້ນ ແມ່ນຂ້ອນຂ້າງງ່າຍ, ສ່ວນຫຼາຍ ແມ່ນເລື່ອຍມື, ຂວານ, ມີດ, ຊິ່ວ ແລະ ຕໍ່ມາມີການເພີ່ມເລື່ອຍ ຈັກ. ກໍ່ຍ້ອນວ່າ ເຮືອຖືກ ເຈາະແບບຫັດຖະກຳ, ສະນັ້ນ ມັນຂຶ້ນ ກັບປະສົບການ ແລະ ທັກສະ ຂອງຊ່າງໄມ້ ຫຼື ຊ່າງຫັດຖະກຳ.

ເພື່ອ​ເຈາະ ໄດ້ເຮືອໄມ້ລຳດຽວ ທີ່​ດີ ແລະ ​​ສາມາດ​ພາຍ​ເທິງ​ໜ້ານ້ຳ​ໄດ້​ໄວ, ​ຊ່າງ​ຫັດຖະກຳ ​ຕ້ອງ​ຄິດ​ໄລ່​ວິທີ​ການ​ເຈາະ, ເຮັດແນວ ໃດໃຫ້ຄວາມກົ່ງ ຂອງ ຫົວເຮືອ,  ນ້ຳໜັກ​ຂອງທ້າຍ, ຄວາມ​ຊື່​ຂອງ​ລຳ​ຕົວ ແລະ ຄວາມ​ໜາ​, ບາງຂອງ​ ທັງ​ສອງ​ຂ້າງ ​ແລະ ພື້ນເຮືອ ຕ້ອງສົມດູນ. ທຸກຢ່າງເບິ່ງຄືວ່າ ງ່າຍ, ແຕ່ຕົວຈິງ ແລ້ວແມ່ນຂ້ອນຂ້າງຍາກ ເພາະວ່າ ພຽງແຕ່ ຄິດໄລ່ຜິດ, ແຮງຕັດ ແລະ ທິດຕັດຂອງຂວານ ແມ່ນສາມາດສົ່ງຜົນກະທົບ ຕໍ່ຄວາມ ທົນທານ ແລະ ລັກສະນະ ດ້ານຕັກນິກ ຂອງເຮືອ.

ເພື່ອ​ຜະລິດອອກເຮືອໄມ້ລຳດຽວ ​ຕ້ອງ​ຜ່ານ​ຫຼາຍ​ຂັ້ນ​ຕອນ, ທັງ​ໝົດ​ແມ່ນ​ເຮັດ​ດ້ວຍ​ມື​ ຕາມ​ຄວາມ​ສາມາດ ​ແລະ ປະສົບ​ການ​ຂອງ​ຊ່າງ​ຫັດຖະກຳ. ພາບ: ແທງຮ່ວາ/VNP 

ທ່ານ ອາ ຫຼູຍ ກ່າວ​ວ່າ ໃນ​ເມື່ອ​ກ່ອນ, ເກືອບ​ທຸກ​ຄອບຄົວ ໃນ ບ້ານ​ລ້ວນແຕ່ມີເຮືອໄມ້ລຳດຽວ, ​​ປັດຈຸ​ບັນ, ຍ້ອນ​ບໍ່​ມີ​ຄົນ​ໃຊ້​ເຮືອ​ໄມ້ລຳດຽວຫຼາຍ, ສະນັ້ນ ຈຳນວນ​ຄົນ​ງານ ​ແລະ​ຊ່າງເຈາະ​ເຮືອ​ໄມ້ລຳດຽວ ​ກໍ່ຄ່ອຍໆ ​ຫຼຸດ​ລົງ. ປັດຈຸ​ບັນ, ເພິ່ນ​ແມ່ນ​ໜຶ່ງ​ໃນ​ບັນດາ​ຊ່າງຫັດຖະກຳ​ ຈຳນວນ​ໜ້ອຍທີ່​ຍັງ​ມີ​ຄວາມ​ຊຳນານ​ໃນ​ການ​ເຈາະເຮືອໄມ້ລໍາດຽວ ຂອງ ​ຊາວ​ເຜົ່າ ​ບາ​ນາ ​ຢູ່​ບ້ານ ​ລູງແລງ. ການ​ຢຶດໝັ້ນກັບອາຊີບ​ຂອງ​ ເພິ່ນ ​ແມ່ນ​ຄວາມ​ມັກ ​ແລະ ຄວາມ​ປາຖະໜາ ​ທີ່​ຈະ​ຮັກສາ​ອາຊີບ​ພື້ນ​ເມືອງ​ທີ່​ບັນພະບຸລຸດ​ ປະໄວ້​ໃຫ້. ​ເຖິງ​ວ່າ​ ວຽກ​ງານ​ບໍ່​ຫຼາຍ​ປານ​ໃດ ​ແລະ ​ບໍ່​ໄດ້​ນຳ​ມາ​ເຊິ່ງ​ແຫຼ່ງລາຍ​ຮັບ​ກໍ່ຕາມ, ​ແຕ່​ຍັງ​ຄົງ​ເປັນ​ການ​ອະນຸລັກ​ຮັກ ສາ​ອາຊີບ​ເຮັດ​ເຮືອ​ຂອງ​ໝູ່​ບ້ານ ​ແລະ ຊ່ວຍ​ໃຫ້​ຄະນະ​ແຂ່ງ​ຂັນ​ເຮືອ​ຂອງ​ໝູ່​ບ້ານ​ມີ​ເຮືອ​ຊ່ວງ​ທີ່​ດີ​ ທີສຸດ ​ໃນ​ທຸກໆ​ ລະດູ​ການ​ແຂ່ງຂັນ ເຮືອໄມ້ ລຳດຽວ​ ຂອງ​ ຊາວເຜົ່າ ​ບາ​ນາ.

ປັດຈຸ​ບັນ, ໂດຍປະຕິບັດ “​ໂຄງການ​ອະນຸລັກ​ຮັກສາ ​ແລະ ພັດ ທະນາ​ອາຊີບ ​ຫັດຖະກຳ​ພື້ນ​ເມືອງ ​ຂອງ ​ປະຊາຊົນ ບັນດາ​ເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍ ໃນຂົງເຂດແຂວງ ກອນຕູມ”, ຄະນະ​ກຳມະການ​ຊົນ​ເຜົ່າ​ແຂວງ ກອນ​ຕູມ ​ໄດ້​ສົມທົບ​ກັບ​ຄະນະ​ກຳມະການ​ປະຊາຊົນ ​ເມືອງ ​ຊາ​ໄທ່ ສ້າງເງື່ອນໄຂໃຫ້ບັນດາຊ່າງ​ ຫັດຖະກຳ​ບ້ານ​ ລູງແລງ, ຕາ​ແສງ ​ຊາບິ່ງ ໄດ້ເປີດ ຫ້ອງຮຽນສອນອາຊີບ ພື້ນ ເມືອງ ເພື່ອອະນຸລັກຮັກສາ ອາຊີບ ຫັດຖະກຳພື້ນເມືອງ ພ້ອມທັງແນະ ນຳວິທີການຮັກສາເຮືອ ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ເກີດຄວາມ ເສຍຫາຍຈາກຟ້າຝົນ, ລົມ ແລະ ປວກ ມອດ.

ຫຼັງ​ຈາກ​ນຳ​ໃຊ້​ແລ້ວ, ເຮືອ​ໄດ້​ຖືກ​ນຳ​ຂຶ້ນ​ຝັ່ງ ​ແລະ ​ເກັບ​ຮັກ​ສາ​ໄວ້​ຢ່າງ​ລະ​ມັດ​ລະ​ວັງ​ຢູ່​ໃຕ້​ເຮືອນ​ຮ້ານ. ພາບ: ແທງຮ່ວາ/VNP

ປັດຈຸ​ບັນ, ​ເຖິງ​ວ່າ ​ເຮືອ​ໄມ້ລຳດຽວ ບໍ່​ໄດ້​ໃຊ້​ຫຼາຍ ໃນຊີວິດປະຈຳ ວັນ​ກໍ່ຕາມ, ​ແຕ່​ຍັງ​ຄົງ​ແມ່ນ​ສ່ວນ​ໜຶ່ງໃນ​ວັດທະນະທຳ ​ຂອງ​ ຊາວ​ເຜົ່າ ​ບາ​ນາ ​ຢູ່​ບ້ານ​ ລູງແລງ ​ແລະ ພວມ​ໄດ້​ຮັບ​ການ​ຄົ້ນຄວ້າ​ ແລະ ​ນຳ​ໄປຮັບໃຊ້​ບໍລິການ​ທ່ອງ​ທ່ຽວ ເທື່ອ​ລະ​ກ້າວ ​ເພື່ອ​ໃຫ້​ນັກ​ທ່ອງ​ທ່ຽວ​ ໄດ້​ສຳ​ຜັດ​ກັບ​ການ​ຂີ່​ເຮືອໄມ້ລຳດຽວ ​ແລະ ​ຄົ້ນພົບກັບ​ການ​ແຂ່ງ​ຂັນເຮືອໄມ້ ລຳດຽວ​ພື້ນ​ເມືອງ​ ທີ່​ເຕັມ​ໄປ​ດ້ວຍ​ຈິດ​ວິນຍານການຕໍ່ສູ້ ​ຂອງ​ຊາວ​ ໄຕງວຽນ ​ເທິງແມ່​ນ້ຳ ​ດັກ​ ບລາ.

• ບົດ ແລະ ພາບ: VNP/ແທງຮ່ວາ - ແປໂດຍ: ຢືຟຽນ