ព្រះទ័យទូលាយនៃធម្មជាតិ
ធម្មជាតិតែងតឹងរឹង ពិបាកបាន់ស្មាន់ ប៉ុន្តែមានចិត្តទូលាយប្រទានឧបទ្វីបសើនត្រា (Son Tra) នូវសម្រស់ស្រស់ស្អាត និងភាពសម្បូរកម្រមានទីណាប្រៀបបាន។ សើនត្រា (Son Tra) នៅរដូវស្លឹកឈើជ្រុះ តំបន់ព្រៃត្រាចចេញផ្កាពណ៌ក្រហមឆ្អៅស្អាត ដូចព្រៃអ៊ឺរ៉ុបនារដូវស្លឹកឈើជ្រុះ។ ជួនកាល ចៃដន្យមានភ្ញៀវធំស្រោចដងព្រៃព្រឹក្សា ហើយក៏រាំងទៅដោយមិនដឹងខ្លួន ទុកឲ្យរស្មីចែងចាំងពន្លឺផ្លេកៗលើស្លឹកឈើ លើត្រួយស្មៅ។
បន្ទាប់ពីជំនោលភ្ញៀវធ្លាក់ ទូទាំងដងព្រៃស្ងប់ស្ងាត់ បែរជារំអុកទៅដោយសំឡេងរៃយំ បក្សីហូរកញ្ជៀវ ហ្វូងស្វាអែរអូតដណ្តើមគ្នាឆី ទីណានោះមានសំឡេងស្វាក្រិសជើងប្រផេះ មេហ្វូងបញ្ចេញសំឡេងអុកៗ ហៅកៀងហ្វូង លាន់ពេញព្រៃព្រឹក្សាលើដងភ្នំចោត។
រដូវអាកាសធាតុមិនទៀង ជួនកាលភ្លៀវជូនកាលរាំង រួមជាមួយនឹងសំឡេងធម្មជាតិនោះ ធ្វើឲ្យនរណាលើកដំបូងបោះជំហានមកដល់សើនត្រា (Son Tra) ក៏មិនអាចវាងចាកអារម្មណ៍ភ័យផង រំញូចចិត្តស្វែងយល់ផង ស្រមៃដូចកំពុងធ្វើដំណើរវង្វេងផ្លូវនៅកណ្តាលព្រៃជ្រៅរហស្ថានពោរពេញទៅដោយអាថ៌កំបាំង។
នៅពីលើដើមឈើសំឡឹងចុះ សើនត្រា (Son Tra) មើលទៅដូចជាកោះឯកោមួយ ដោយទិសទាំងបីសុទ្ធតែប្រសប់នឹងសមុទ្រ ខាងស្តាំជាប់ខ្នងភ្នំហាយវឹន (Hai Van) ខាងឆ្វេងជាប់កោះគូឡៅចាំ (Cu Lao Cham) នៅទិសមួយជាប់នឹងដីគោក តែជាតំបន់មានកម្រិតនគរូបនីយកម្មខ្ពស់។ និយាយអំពីផ្នែកធម្មជាតិ គម្លាតអំពីភូមិសាស្រ្ត ក៏ដូចជាកម្លាំងឥទ្ធិពលដោយបទដ្ឋាននគរូបនីយកម្មខ្លាំងក្លា ដូចជាក្រុងដាណាំង នឹងធ្វើឲ្យសើនត្រា (Son Tra) ពិបាកអាចកកើតនិងអភិវឌ្ឍន៍ទៅជាបរិស្ថានធម្មជាតិរហស្ថានមួយដ៏សុក្រិតបាន។ ប៉ុន្តែសើនត្រា (Son Tra) បានធ្វើឲ្យអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តក្នុងនិងក្រៅប្រទេស ភ្ញាក់ផ្អើលយ៉ាងខ្លាំង ពេលឃើញថាវាកំពុងរក្សានូវរតនវត្ថុបំប្រួញតូចមួយ អំពីពិភពសត្វរុក្ខជាតិលើផែនដី។
សើនត្រា (Son Tra) មានរុក្ខជាតិជិត១០០០ប្រភេទ ក្នុងនោះមានរុក្ខជាតិមានតម្លៃព្យាបាលជំងឺខ្ពស់ ចំនួន១៤៣ប្រភេទ រុក្ខជាតិមានតម្លៃខាងលម្អរ១៤០ប្រភេទ រុក្ខជាតិកម្រមាន២២ប្រភេទ និងរុក្ខជាតិមានតម្លៃផ្សេងៗរាប់រយប្រភេទ។ រូបថត៖ ថាញហ័រ សើនត្រា (Son Tra) ជាស្ថានីយ៍គយគន់ “ក្សត្រិយានី” ស្វាក្រិសជើងប្រផេះ រស់នៅបែបធម្មជាតិ ស្អាតបំផុតលើពិភពលោក។ រូបថត៖ ថាញហ័រ ប្រភេទមេអំបៅស្អាតនៅកោះសើនត្រា (Son Tra)។ រូបថត៖ ថាញហ័រ សើនត្រា (Son Tra) ជាបរិស្ថានរស់នៅឧត្តមភាពសម្រាប់សត្វព្រៃ ក្នុងនោះមានប្រភេទបក្សីកម្រ។ រូបថត៖ ថាញហ័រ ព្រៃសើនត្រា (Son Tra) មានប្រព័ន្ធរុក្ខជាតិសម្បូរបែបនិងពិពិធ ដោយមានរុក្ខជាតិជិត១០០០ប្រភេទផ្សេងគ្នា ក្នុងនោះមានរុក្ខជាតិកម្រ២២ប្រភេទ។ រូបថត៖ ថាញហ័រ ព្រៃសើនត្រា (Son Tra) មានដើមឈើចំណាស់ ក្នុងនោះមានដើមឈើអាយុរាប់រយឆ្នាំ។ រូបថត៖ ថាញហ័រ កំពូលភ្នំក្តារអុក (បានកើ - Ban Co) ជាស្ថានីយ៍គយគន់ស្អាតមួយ ស្ថិតនៅលើកំពូលសើនត្រា (Son Tra) កន្លែងផ្សារភ្ជាប់នឹងរឿងព្រេង ស្តីពីការប្រកួតអុករវាងទេវៈទាំងពីរអង្គ។ រូបថត៖ ថាញហ័រ អ្នកថតរូបក្រុងដាណាំងប្រមាញ់សម្រស់ទាក់ចិត្ត នៃប្រភេទស្វាក្រិសជើងប្រផេះ រស់នៅបែបធម្មជាតិលើឧបទ្វីប សើនត្រា (Son Tra)។ រូបថត៖ ថាញហ័រ |
សាកធ្វើរូបមន្តប្រៀបធៀបតូចមួយ យើងខ្ញុំនឹងសឲ្យឃើញច្បាស់ភាពខុសប្លែកអស្ចារ្យនេះ។ ឧទាហរណ៍ ទោះបីស្រូបយកត្រឹមតែ០,០០១៤% នៃផ្ទៃដីទូទាំងប្រទេស ប៉ុន្តែចំនួនអំបូររុក្ខជាតិនៅសើនត្រា (Son Tra) បែរជាស្រូបឡើងដល់៣៧,៨៣% នៃសរុបអំបូររុក្ខជាតិនៅវៀតណាម និងស្រូបយក៩,៣៧% ចំនួនប្រភេទរុក្ខជាតិរបស់វៀតណាម។ ឬបើប្រៀបធៀបនឹងតំបន់អភិរក្សធម្មជាតិ ដែលមានផ្ទៃដីធំលើសរាប់រយដង ជួនកាលលើសរាប់ពាន់ដង ដូចជាសួនឧទ្យាជាតិ Impenetrable El (Argentina) តំបន់អភិរក្សធម្មជាតិ Patagonia (Chile) តំបន់អភិរក្សកោះ Sable (កាណាដា) សួនឧទ្យានជាតិ Iguazú (Argentina) សួនឧទ្យានជាតិ Kimberley (អូស្រ្តាលី) ជាដើម នឹងឃើញភាពសម្បូរបែបអំពីសត្វរុក្ខជាតិរបស់សើនត្រា (Son Tra) គឺមិនចាញ់ទីកន្លែងណាមួយឡើយ។
តំបន់អភិរក្សធម្មជាតិសើនត្រា (Son Tra) ស្ថិតនៅសង្កាត់ថ័រក្វាង (Tho Quang) ខណ្ឌសើនត្រា (Son Tra) ចម្ងាយពីក្រុងដាណាំងប្រហែល១០គីឡូម៉ែត្រ ទៅទិសខាងឦសាន។ សើនត្រា (Son Tra) មានផ្ទៃដីជាង៤.៤០០ហិកតា ប្រវែង១៣គីឡូម៉ែត្រ ជាមួយនឹងបរិវេណប្រហែល៦០គីឡូម៉ែត្រ កន្លែងទូលាយបំផុតប្រហែល៦គីឡូម៉ែត្រ កន្លែងចង្អៀតបំផុតប្រហែល ២ គីឡូម៉ែត្រ កម្ពស់មធ្យម៣ ៥០ ម៉ែត្រ កំពូលខ្ពស់បំផុត៦៩៦ម៉ែត្រ។ ព្រៃសើនត្រា (Son Tra)អាចបង្កើតអ៊ុកស៊ីសែនគ្រប់ចំនួនជូនមនុស្ស៤លាននាក់ ផ្គត់ផ្គង់ទឹកស្អាត ៧០០០ ម៉ែត្រគិប ក្នុងមួយថ្ងៃ។ |
តាមការអះអាងរបស់អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត សើនត្រា (Son Tra) ជាពិភពលោកបំប្រួញតូចមួយ នៃប្រភេទសត្វព្រៃលើផែនដី ដោយមាន២៨៧ប្រភេទ ក្នុងនោះមានហ្គែនកម្រ២៩ប្រភេទ។ ពិសេស នៅទីនេះបានចាត់ទុកជា “អាណាចក្រ” នៃស្វាក្រិសជើងប្រផេះ “ក្សត្រិយានី” នៃប្រភេទស្វា និងជាប្រភេទស្វាមាននៅតែតំបន់ឥណ្ឌូចិន កំពុងប្រឈមមុខនឹងហានិភ័យបាត់ពូជខ្ពស់ ទៅអនាគតជិត។ តាមការគិតគូរនៃអង្គការវិទ្យាសាស្រ្តទំនុកចិត្តក្នុងនិងក្រៅប្រទេស សើនត្រា (Son Tra) សព្វថ្ងៃជាទីកន្លែងមានចំនួនស្វាក្រិសជើងប្រផេះរស់នៅច្រើនបំផុត ប្រហែល៤០០ក្បាល (តាមមូលនិធីអភិរក្សស្វាក្រិសរបស់អាមេរិក) ជួនកាលឡើងដល់១.៣០០ក្បាល (តាមអង្គអភិរក្សពិពិធជីវសាស្រ្ត GreenViet របស់វៀតណាម)។ ហើយសើនត្រា (Son Tra) ក៏ជាទីកន្លែងអាចមើលស្វាក្រិសជើងប្រផេះរស់នៅក្នុងបរិស្ថានធម្មជាតិស្អាតនិងងាយបំផុតលើពិភពលោក។
ទន្ទឹមនោះ ព្រៃសើនត្រា (Son Tra)នៅមានរុក្ខជាតិជិត ១០០០ ប្រភេទ ក្នុងនោះមានរុក្ខជាតិមានតម្លៃព្យាបាលខ្ពស់១៤៣ប្រភេទ រុក្ខជាតិលម្អរមានតម្លៃ១៤០ប្រភេទ រុក្ខជាតិកម្រមាន២២ប្រភេទ និងរុក្ខជាតិផ្សេងមានរាប់រយប្រភេទ។
មិនត្រឹមតែសម្បូរចំនួនប្រភេទសត្វរុក្ខជាតិ កំណកកើតពិសេសផ្នែកខាងធម្មជាតិ ភូមិសាស្រ្ត ជាមួយនឹងកំណវប្បធម៌មានអាយុចំណាស់ បានកម្លាយសើនត្រា (Son Tra) ទៅជាទីតាំងធម្មជាតិកាកកប់នៃទីក្រុងដាណាំង។ ហេតុនេះ មិនមែនចៃដន្យ សើនត្រា (Son Tra) មានរហសនាមដោយសោភ័ណពាក្យផ្សេងៗដូចជា៖ “កោះគជ់” “ស្វិតបៃតង” “ថង់ទឹក” “ស្ថានីយ៍ឆ្មាំប្រមុខ” “រនាំងវាំងនន្ទចំពោះមុខមហាសមុទ្រ”។ល។ របស់ដាណាំង។
តម្លៃអស្ចារ្យទាំងអម្បាមាណនេះ សឲ្យឃើញថាសើនត្រា (Son Tra) ពិតជាអំណោយមិនអាចកាត់ថ្លៃបាន ដែលព្រះជាម្ចាស់មានព្រះទ័យទូលាយប្រទានជូនដាណាំងនិយាយដោយឡែក និងវៀតណាមនិយាយរួម។
កំណប់ទ្រព្យនិងចំណោទអាជីវកម្មរឹងមាំ
បច្ចុប្បន្ន សម្រស់ស្អាត ភាពស្តុកស្តម្ភនិងកម្លាំងទាក់ទាញនៃ “រតនវត្ថុ” សើនត្រា (Son Tra) អាចគិតជាបរិមាណយ៉ាងងាយស្រួល ដោយតឹកតាងវិទ្យាសាស្រ្ត។ សម័យអតីតកាល ទីនេះបានមនុស្សស្គាល់និងលើកសរសើរតាមរយៈរឿងដំណាលខ្លី ហើយចាប់ពីនោះបង្កបង្កើតបានទេសភាពស្អាត បង្កប់ភាពអាថ៌កំបាំងទេវកថាដូចជា កំពូលភ្នំក្តារអុក ភ្នំង៉េ (Nghe) (តោ) ឆ្នេរខាងជើង ឆ្នេរខាងត្បូង ឆ្នេរអ្នកសច្ចចាំង ឆ្នេររ៉ាង (Rang) ឆ្នេរណោម (Nom) ជាដើម។
ពេលវេលាឆ្លងកាត់ រឿងដំណាលខ្លីចាស់ៗទោះបីសាបរលាបទៅ តែសម្រស់សោភ័ណនៃសើនត្រា (Son Tra) នៅអត្ថិភាពពេញលេញ។ ជួនកាលមានអ្នកនិយាយលេងសប្បាយថា សើនត្រា (Son Tra) ដូចជាទេពអប្សរកំពុងលង់លក់ក្នុងសុបិនពិភពរហស្ថាន សម្រាប់តែភ្ញាក់ខ្លួនធ្វើឲ្យមនុស្សទាំងអស់គ្នា ប្រាថ្នាចង់ប្រឡោកឈ្វេងយល់ និងចង់បានធ្វើជាកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្លួន។
ហើយការពិតសើនត្រា (Son Tra) សព្វថ្ងៃស្អាតជាង សង្ហារជាង និងមានភាពពុះកញ្ជ្រោលជាង។ ឧបទ្វីបតូចស្អាតនេះ ល្បីឈ្មោះដល់ថ្នាក់ ហាក់ដូចជាវាមានឈ្មោះនៅលើគ្រប់ផែនទីទេសចរណ៍របស់ពិភពលោក។
វត្តឡិញអឹង (Linh Ung) នៅលើឧបទ្វីបសើនត្រា (Son Tra) ល្បីឈ្មោះជាមួយនឹងរូបសំណាកព្រះម៉ែគង់ស៊ីអីនខ្ពស់ បំផុតវៀតណាម មានកម្ពស់៦៧ម៉ែត្រ ប្រហាក់ប្រហែលអគារ៣០ជាន់។ រូបថត៖ ថាញហ័រ តំបន់សម្រាកលំហែកាយលំដាប់អន្តរជាតិ Inter Continental Danang Sun Peninsula Resort ជាស្ថាបត្យកម្ម អស្ចារ្យស្ថិតនៅក្បែរខ្នងភ្នំឧបទ្វីបសើនត្រា (Son Tra) នេះក៏ជាទីកន្លែងប្រព្រឹត្តទៅព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់បំផុត នៃសប្តាហ៍កំពូល APEC ឆ្នាំ២០១៧ វៀតណាមធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះ។ រូបថត៖ ឯកសារ សម្រស់ស្អាតទាក់អារម្មណ៍នៃបឹងបៃតង ជាបឹងទឹកធម្មជាតិនៅលើឧបទ្វីបសើនត្រា (Son Tra)។ រូបថត៖ ថាញហ័រ ការប្រឡងរត់ម៉ារ៉ាតុងអន្តរជាតិ ប្រព្រឹត្តទៅតាមផ្លូវមាត់សមុទ្រស្អាត នៅក្រោមជើង ឧបទ្វីបសើនត្រា (Son Tra)។ រូបថត៖ ថាញហ័រ ផ្លូវឡេឌឹកថ័រ (Le Duc Tho) ដងផ្លូវតភ្ជាប់ឧបទ្វីបសើនត្រា (Son Tra) នឹងទិសខាង លិចទន្លេហាន (Han)។ រូបថត៖ ថាញហ័រ ផ្សារគ្រឿងសមុទ្រភូមិនេសាទថ័រក្វាង (Tho Quang) ដំណើរការនៅរាល់ព្រឹកព្រលឹម ក្រោមជើង ឧបទ្វីបសើនត្រា (Son Tra)។ រូបថត៖ ថាញហ័រ សម្រស់ស្រស់បំព្រងនៃឧបទ្វីបសើនត្រា (Son Tra) ក្បែរទន្លេហាន (Han) និងបរិយាកាសទីក្រុងដាណាំង។ រូបថត៖ ថាញហ័រ |
ចំពោះភ្ញៀវទេសចរណ៍ សើនត្រា (Son Tra) ជាទីកន្លែងទស្សនាមិនអាចរំលងក្នុងដំណើរស្វែងយល់ទីក្រុងសមុទ្រស្រស់ស្អាតដាណាំង។ ពីព្រោះនៅទីនោះ មិនត្រឹមតែមានធម្មជាតិរហស្ថាន មានដងព្រៃព្រឹក្សាស្អាតប្រដូចព្រៃរដូវស្លឹកឈើជ្រុះនៅលោកខាងលិច មានសម្រស់ស្រទន់ល្វិតល្វន់នៃ “ក្សត្រិយានី” ស្វាក្រិសជើងប្រផេះ នៅទាំងមានឆ្នេរសមុទ្ររហស្ថានថ្លាឈ្វេង មណ្ឌលសម្រាកលំហែកាយលំដាប់អន្តរជាតិ និងទាំងសំណង់ស្ថាបត្យកម្មវប្បធម៌បុរាណពោរពេញភាពអរូបី។
តាមយថាកម្ម សើនត្រា (Son Tra) ក៏ដូចជាហាឡុង (Ha Long) ភង់ញ៉ា - កែបាង (Phong Nha – Ke Bang) របស់វៀតណាម ឆ្ងាយជាងទៀត គឺព្រៃជាតិ Amazon (ប្រេស៊ីន) ភ្នំFuji (ជប៉ុន) វាលទំនាប Okavango (Botswana) សួនឧទ្យាជាតិ Serengeti (Tanzania) ជាដើម។ នោះវាកើតមកមិនត្រឹមតែសម្រាប់អត្ថិភាពដូចជីវិតពិតមួយ ហើយក៏សាបសូន្យទៅតាមច្បាប់ធម្មជាតិ យ៉ាងនេះវាត្រូវការអាជីវកម្មសមស្រប់ ដើម្បីបម្រើជូនផលប្រយោជន៍ត្រឹមត្រូវរបស់មនុស្សដូចជា៖ ស្វែងយល់ ស្រាវជ្រាវ សិក្សា ទស្សនា និងទេសចរណ៍ជាដើម។
ទោះបីយ៉ាងណា ការប្រជ្រៀតរបស់មនុស្សទៅលើសើនត្រា (Son Tra) ហាក់ដូចជាដើរលើសព្រំដែនរងបន្ទុកនៃធម្មជាតិ ក៏ដូចជានរណាស្រឡាញ់និងមានភារកិច្ចចំពោះវា។ រំលោភបំពានលើសេចក្តីកំណត់និងប្រកាសរបស់រដ្ឋាភិបាល បុគ្គលនិងអង្គការមួយចំនួនបានស្វែងរកគ្រប់វិធីអាជីវកម្មសើនត្រា (Son Tra) មិនមែនភាពមេត្តា ធ្វើឲ្យទេសភាពធម្មជាតិបែកបាក់ហិនហោច បរិស្ថានរស់នៅធម្មជាតិត្រូវច្របូកច្របល់ បង្កឥទ្ធិពលធ្ងន់ធ្ងរ មិនត្រឹមតែជីវរស់នៅធម្មជាតិ នៃប្រភេទសត្វរុក្ខជាតិព្រៃ នៅទាំងជីវភាពរស់នៅយូរអង្វែងរបស់មនុស្សផង។ ប្រការនោះ បានធ្វើឲ្យមតិមិនពេញចិត្ត ជួនកាលមានពេលកំហឹងពុះកញ្ជ្រោល បង្ខំរដ្ឋាភិបាលត្រូវចាត់វិធានការដោះស្រាយដ៏ហ្មឹងមាត់បំផុត។
អត្ថិភាពនិងអភិវឌ្ឍន៍យ៉ាងរឹងមាំនៃសើនត្រា (Son Tra) ពិតជាចំណោទពិបាក ចំពោះតម្រូវការទាមទារជាក់ស្តែងរបស់មនុស្សនិងសង្គម ពីព្រោះកំណប់ទ្រព្យមិនមានជាប្រភពធនធានធម្មជាតិអមតៈ។ ប៉ុន្តែ បើនឹងវៃឆ្លាតជាង មនុស្សចេះរបៀបរស់នៅសម្រប់រួមជាមួយនឹងធម្មជាតិ ចេះការពារធម្មជាតិ ទុកព្រៃសើនត្រា (Son Tra) ជានិច្ចនិរន្តរ៍ជាអំណោយមិនអាចកាត់ថ្លៃបាន ដែលព្រះជាម្ចាស់មានព្រះទ័យទូលាយប្រទានឲ្យ។ ហើយនោះក៏ជារបៀបដែលប្រជាជន រដ្ឋអំណាចដាណាំង និងទាំងរដ្ឋាភិបាលកំពុងចេញកម្លាំងការពារទាំងបេះដូង ទាំងនីតិវិធីជាក់ច្បាស់៕
គោលការណ៍ឡើងផែនការសំខាន់មួយចំនួនរបស់រដ្ឋាភិបាលចំពោះសើនត្រា (Son Tra)៖
ឆ្នាំ១៩៧៧៖ បង្កើតតំបន់ព្រៃហាមខាត់ឧបទ្វីបសើនត្រា (Son Tra) |
អត្ថបទ៖ ថាញហ័រ រូបថត៖ ថាញហ័រ ឯកសារ