ក្រុងដាណាំងជាមួយសម្រស់ស្អាត នៃសមុទ្រទូលាយ ទន្លេវែង ភ្នំ ក្នុងទ្រូងក្រុង...។ល។ បានបញ្រ្ជាបចូលក្នុងបទកំណាព្យ បទភ្លេង និងរូបគំនូរ តែមានប្រការមួយ ដែលធ្វើឲ្យក្រុងដាណាំងក្លាយជាមានភាពប្លែកដាច់ដោយឡែក ទាក់ចិត្តអារម្មណ៍ជាង នោះគឺកោះសើនត្រា (Son Tra) ទីកន្លែងមានរហសនាមស្រុកកំណើតស្វាក្រិសជើងប្រផេះ “រាជិនី” នៃប្រភេទស្វាទាំងពួង។
នៅវៀតណាម ស្វាក្រិសជើងប្រផេះ រស់នៅតែតំបន់ទិសខាងជើងទ្រឿងសើន (Truong Son) (ចាប់ពីខេត្តង៉ែអាន - Nghe An មកដល់ខេត្តកនតុម - Kontum)។ ជាពិសេស តាមការវាយតម្លៃរបស់អ្នកវិទ្យាសាស្រ្ត នៅកោះសើនត្រា (Son Tra) ក្រុងដាណាំង សព្វថ្ងៃមានប្រជុំស្វាក្រិសជើងប្រផេះរស់នៅចំនួន៣០០ ទៅដល់៤០០ក្បាល។ ប្រភពមួយចំនួនផ្សេង ឲ្យដឹងថាបរិមាណស្វាក្រិសអាចឡើងដល់១.៣០០ក្បាល ប៉ុន្តែទិន្នន័យនេះមិនទាន់ជាក់លាក់នៅឡើយ។ |
ឧបទ្វីបសើនត្រា (Son Tra) (សង្កាត់ថ័រក្វាង - Tho Quang ខណ្ឌសើនត្រា - Son Tra) ស្ថិតនៅចម្ងាយពីមជ្ឈមណ្ឌលក្រុងដាណាំង ប្រហែលជាង១០គីឡូម៉ែត្រទៅទិសឦសាន។ ឧបទ្វីបស្អាតដូចជាផ្ទាំងគំនូរគូរលើខឿនឈូងសមុទ្រដាណាំងខៀវដូចជាគ្រាប់គជ់ មិនត្រឹមតែមានទីតាំងយុទ្ធសាស្រ្តពីផ្នែកសន្តិសុខការពារជាតិ នៅជាតំបន់រតនវត្ថុកម្រមាន អំពីទេសភាពធម្មជាតិ និងតម្លៃជីវសាស្រ្តពិសេស នៃតំបន់ឧបទ្វីបឥណ្ឌូចិន។
ដោយផ្ទៃដីជាង៤.៤០០ហិកតា ព្រៃសើនត្រា (Son Tra) មានលក្ខណៈ
ប្រព័ន្ធអេកូព្រៃធម្មជាតិ ផ្សារភ្ជាប់នឹងសមុទ្រតែមួយគត់នៅវៀតណាម។ នេះជាទីកន្លែងសត្វព្រៃរស់នៅរាប់រយប្រភេទ ក្នុងនោះមានសត្វកម្រចំនួន២២ប្រភេទ ជាពិសេសស្វាក្រិសជើងប្រផេះ មានវត្តមាននៅឥណ្ឌូចិន។ ព្រោះហេតុនេះហើយ អ្នកស្រាវជ្រាវជាតិនិងអន្តរជាតិ មិនលើសសម្តី ពេលពោលថាកោះសើនត្រា (Son Tra) ជារតនវត្ថុរបស់ក្រុងដាណាំង។
ព្រៃសើនត្រា (Son Tra) មានរូបសណ្ឋានដីចោតអើតទៅកាន់សមុទ្រ ជាមួយប្រព័ន្ធរុក្ខជាតិសម្បូរបែប រួមនឹងអាកាសធាតុបរិសុទ្ធ បង្កើតជាទីកន្លែងរស់ឧត្តមភាពសម្រាប់ស្វាក្រិសជើងប្រផេះ។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ ចាប់ពីខែមេសារហូតដល់ខែមិថុនា ជារដូវរុក្ខជាតិព្រៃសើនត្រា (Son Tra) ផ្លាស់ស្លឹក នេះជារដូវផ្គត់ផ្គង់អាហារសម្បូរបែប សម្រាប់ស្វាក្រិសជើងប្រផេះ។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ ចាប់ពីខែមេសារហូតដល់ខែមិថុនា ផ្កាថានម៉ាត - Millettia ichthyochtona ពណ៌ស្វាយ រីកស្គុះស្គាយពេញ ព្រៃសើនត្រា (Son Tra) នេះក៏ជាប្រភេទអាហារដែលស្វាក្រិសជើងប្រផេះចូលចិត្តស៊ី។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ ទិដ្ឋភាពមនោរម្យកម្រមានមួយ នៅរដូវស្វាក្រិសជើងប្រផេះ ស្វែងរកចំណីក្នុងព្រៃផ្កាថានម៉ាត - Millettia ichthyochtona ពណ៌ស្វាយ។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ ព្រៃសើនត្រា (Son Tra) ជាទីកន្លែងចំណូលចិត្ត នៃអ្នកប្រមាញ់រូបស្វាក្រិសជើងប្រផេះ នៅក្រុងដាណាំង។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ |
រៀងរាល់ឆ្នាំ ចាប់ពីខែមេសារហូតដល់ខែមិថុនា ព្រៃសើនត្រា (Son Tra) ចូលរដូវផ្លាស់ស្លឹក សោភណភាពស្អាតជាប់ចិត្តដូចជាដងព្រៃនៅរដូវស្លឹកឈើជ្រុះនៃលោកខាងលិច។ ជាពិសេស ដងព្រៃថានម៉ាត - Millettia ichthyochtona បញ្ចេញផ្កាពណ៌ស្វាយរីកស្គុះស្គាយស្រស់បំព្រង ដូចជាកម្រងផ្កាអ័រគីដេព្រៃ ធ្វើឲ្យកោះសើនត្រា (Son Tra) ធ្លាប់មានសម្រាស់ស្អាត កាន់តែស្អាតទាក់ទាញចិត្តថែមទៀត។
នៅរដូវនេះ ស្វាក្រិសជើងប្រផេះ តែងចុះមកជើងភ្នំទាបសមុទ្រណាស់។ ពួកវារស់នៅតាមហ្វូង ហ្វូងនីមួយៗមានប្រហែលពី៥ទៅដល់៧ក្បាល លោតពីមែកមួយឆ្លងទៅកាន់មែកមួយ ស្វែងរកចំណីអាហារលើមែកឈើដែលមានស្លឹកខ្ចី។ យូរៗ បើមានសំណាងអ្នកនឹងបានជួបប្រទះហ្វូងស្វាក្រិសឈប់សម្រាក និងស្វែងរកចំណីនៅលើដើមឈើ កំពុងតែបញ្ចេញផ្ការីកស្អាតលង់ចិត្ត។
ពន្លឺថ្ងៃចែងចាំងបញ្រ្ជាតស្លឹកឈើ ស្វាក្រិសជើងប្រផេះ លេចអណ្តែតបង្កើតមានភាពស្អាតប្លែកមួយ។ ស្វាក្រិសជាមួយរោមស្រស់រលើបក្រោមពន្លឺថ្ងៃ ធ្វើឲ្យវាកាន់តែពិសេស ដែលមិនមានប្រភេទស្វាណាអាចប្រៀបផ្ទឹមបានឡើង។
ស្វាក្រិសជើងប្រផេះ ជាសត្វមានទឹកមុខពោរពេញទៅដោយអារម្មណ៍ ជាមួយផ្ទៃមុខពណ៌លឿងស្រអាប ច្រមុះខើចខ្លីគួរឲ្យស្រឡាញ់ កែវភ្នែកថ្លាយង់ដូចជាចេះនិយាយអញ្ជឹង រួមនឹងពុកមាត់ពុកចង្កាពណ៌សដូចសំឡី...។ល។ ដូចនេះ អ្នកជាច្រើនតែងពោលត្លុកថា មើលពួកវាដូចជាសាស្រ្តាចារ្យកំពុងតែសញ្ជឹងរិះគិតអ្វីមួយ។
ខុសនឹងប្រភេទសត្វស្វាពណ៌លឿងឆ្លាតវៀងវៃ រប៉ិលរប៉ូច តែងលោតស្រែករំអុកពេញព្រៃ តែចំពោះស្វាក្រិសជើងប្រផេះស្លូតបូតនិងខ្ជិលបន្តិច។ ក្រោយពេលស៊ីឆ្អែត ពួកវាច្រើនជ្រើសយកមែកឈើខ្ពស់ ស្រឡះ និងស្ងប់ស្ងាត់ សម្រាកកាយហាលថ្ងៃ។ នៅពេលនេះ ពួកវាតែងមានកាយវិការ ឥរិយាបថដេកអង្គុយប្លែកៗ ជូនកាលដូចកាយវិការមនុស្សតទៀតផង។ កូនខ្លះអង្គុយដាក់ដៃពីលើក្បាល ខ្លះអង្គុយខ្វែងជើង សំយាកជើងចុះ ជួនកាលសំយាកជើងទាំងពីរ ខ្លះដេកអោបមែកឈើមិនខ្វល់ពីអ្វីមួយឡើយ ខ្ជិលច្រអូស...។ល។ ពេលនោះ មើលពួកវាពិតជាគួរឲ្យស្រឡាញ់ ជិតស្និទ្ធ និងមានភាពកំប្លែង បំផុតសំឡឹងមើលទឹកមុខពួកវា។
ស្វាក្រិសជើងប្រផេះ ពេលទើបកើតចេញពីផ្ទៃមេ តែងតោងជាប់ពោះមេអែមទឹកដោះ។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ តាមសារជាតិ កូនស្វាក្រិសអោបជាប់មេ ពេលមេធ្វើដំណើរលោតពីមែកមួយទៅកាន់មែកមួយ។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ ស្វាក្រិសកូនចូលចិត្តហក់លោតពីមែកមួយទៅកាន់មែកមួយ នៅចំពោះមុខស្វាមេអង្គុយសង្កេតមើលពួកវា។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ ស្វាក្រិសជើងប្រផេះ មានឥរិយាបថអង្គុយក្រមិចក្រមើម ដូចជាមនុស្ស។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ ស្វាក្រិសជើងប្រផេះ មានរហសនាមថា “រាជិនី” នៃប្រភេទស្វាទាំងពួង ដោយមានរោមបញ្ចពណ៌ឆើតឆាយ កែវភ្នែកថាយង់ ពុកមាត់ចង្កាពណ៌សដូចសំឡី កែងដៃកែងជើងពណ៌សប្រផេះ ដូចជាដើរពាក់ស្រោមជើងអញ្ជឹង។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ ស្វាក្រិសជើងប្រផេះ ជាប្រភេទសត្វស៊ីស្លឹក មិនស៊ីសាច់ ចូលចិត្តស្លឹកខ្ចីសម្បូរជាតិសរសៃ។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ ស្វាក្រិសជើងប្រផេះ មានទម្លាប់រស់នៅជាហ្វូង ហ្វូងនីមួយៗមានពី៥ទៅដល់៧ក្បាល ដោយឡែកមានហ្វូងខ្លះឡើងដល់រាប់សិបកូន ប៉ុន្តែកម្រមានណាស់។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ ចំណុចលេចធ្លោនៃស្វាក្រិសជើងប្រផេះ គឺពណ៌ឆើតឆាយ ទឹកមុខពេញទៅដោយអារម្មណ៍។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ ស្វាក្រិសជើងប្រផេះ មានក្រពះធំ មានសមត្ថភាពបង្កើតជាតិរំលាយអាហារ រួមមានជាតិសរសៃ ដូចនេះពោះរបស់វាហើមធំ។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ ក្នុងហ្វូងស្វាក្រិសជើងប្រផេះ មេហ្វូងជាទូទៅគឺកូនឈ្មោលមាំមួន វាមានតួនាទីរក្សាតំណពូជនិងការពារហ្វូងរបស់ខ្លួន។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ តាមទម្លាប់ ស្វាក្រិសជើងប្រផេះតែងរកស៊ីនៅពេលព្រឹកនិងរសៀល រីឯពេលថ្ងៃត្រង់និងយប់ពួកវាច្រើនដេកសម្រាកលើមែកឈើខ្ពស់។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ |
សម្រស់ស្រស់ស្អាតកម្រមាន និងទាំងលក្ខណៈពូជសាស្ត្រ មិនត្រឹមតែនាំស្វាក្រិសជើងប្រផេះ ក្លាយជាមុខសញ្ញាយកចិត្តទុកដាក់វិសេស នៃអ្នកវិទ្យាសាស្រ្តនៅទាំងជាចំណុចទាក់ទាញ នៃអ្នកចូលចិត្តស្វែងយល់ពីធម្មជាតិ បំផុតគឺចំណូលចិត្តខាងថតរូប។
ប្រហែលព្រោះហេតុនោះ ច្រើនឆ្នាំថ្មីៗនេះ ឲ្យតែដល់រដូវព្រៃសើនត្រា (Son Tra) ផ្លាស់ស្លឹក អ្នកផងនឹងបានឃើញភ្ញៀវទេសចរគ្រប់ទិសទី ឈូរឆររកមកឧបទ្វីបស្រស់ស្អាតនេះ ដើម្បីប្រមាញ់រូបស្វាក្រិសជើងប្រផេះ ដែលមានសម្រស់ស្អាតប្លែកៗ។
នៅក្រុងដាណាំង ចលនាប្រមាញ់រូបស្វាក្រិសសើនត្រា (Son Tra) ក៏រីកចម្រើនខ្លាំងឡើង។ ក្នុងនោះអាចនិយាយដល់អ្នកប្រមាញ់សម្បូរបទពិសោធន៍និងក្លាយជាជិតស្និទ្ធនឹងពិភពអ្នកប្រមាញ់រូបស្វាក្រិសក្រុងដាណាំង ដូចជា៖ ឡេហាយសើន (Le Hai Son) ម៉ាយហុងគី (Mai Hong Ky) ត្រឹនយឺដាវ (Tran Du Dao) ត្រឹនវ៉ាន់យុង (Tran Van Dung) ដាំងធូធ្វី (Dang Thu Thuy) ហូត្រុងទូ (Ho Trung Tu) ...។ល។ និងអ្នកប្រមាញ់ផ្សេងដទៃទៀត នៃក្លឹបអ្នកថតរូបទន្លេហាន (Han) ដាណាំង។ ចំពោះពួកគាត់ ភាពសប្បាយនៃការប្រមាញ់រូបស្វាក្រិសមិនត្រឹមសាមញ្ញជាការលេងកម្សាន្តស្វែងរកកាលៈទេសៈស្អាត នៅទាំងជាស្មារតីផ្សព្វផ្សាយ ក៏ដូចជាមានបំណងរួមចំណែកនឹងរដ្ឋាភិបាលក្រុងអំពាវនាវស្រែកហៅសហគមន៍រួមគ្នាការពាររតនវត្ថុកោះសើនត្រា (Son Tra)។៕
ស្វាក្រិសជើងប្រផេះ (ឈ្មោះវិទ្យាសាស្រ្ត pygathrix nemaeus) ឬនៅហៅថាស្វាក្រិសជើងក្រហម ស្វាបញ្ចពណ៌ បានវិទ្យាសាស្រ្តលើពិភពលោកដឹងស្គាល់ពីឆ្នាំ១៧៧១។ នេះជាប្រភេទសត្វមានពណ៌ឆើតឆាយបំផុត ក្នុងចំណោមប្រភេទស្វាទូទៅ បានអង្គការការពារសត្វព្រៃអន្តរជាតិលើកស្ទួយ ជា “រាជិនី” នៃប្រភេទស្វាទូទៅ។ |
អនុវត្ត៖ ថាញហ្វ័រ