តាម​ស្នាម​របស់​បុព្វ​បរុសធ្វើ​ដំណើរ​លើ​ផ្លូវ​សមុទ្រ

ចាប់​ពី​កោះ​លីសើន (Ly Son) ​​ស្ថិត​ក្នុងភូមិសាស្ត្រ​ខេត​ក្វាង​ង៉ាយ (Quang Ngai) យើង​ចាប់​ផ្តើម​ដំណើរ​ការ​តាម​ដាន​​ជើង​​​របស់​បុព្វ​បុរស​ទៅបើកទូលាយដែន​សមុទ្រ។ នេះ​គឺ​ជា​កោះ​ស្រស់​ស្អាតមួយ​ ដែល​ចម្ងាយ​ពី​ឆ្នេរ​សមុទ្រ​​ប្រហែល​ ១៥ ម៉ាយ​ ទីកន្លែង​រក្សាទុក​វត្ថុ កេរ្តិ៍​ដំណែល ​និង​រឿង​រ៉ាវ​ដ៏​ចាប់​ចិត្តជាច្រើន​អំពី​ក្រុម​ហ័ង​សា (Hoang Sa) ក្រុម​នាវាទៅ​សមុទ្រ​​​បាន​បង្កើត​ដោយ​ការ​បញ្ជា​រ​បស់​ស្តេច​ត្រាញ់​​ដាង​ត្រង់​ (Dang Trong) នា​ដើម​សតវត្សរ៍ ១៧ ដើម្បី​អនុវត្តន៍ភារកិច្ច​រុក​រក​ធនធាន​ធម្មជាតិ រង្វាស់រង្វាល់​​ដំណើរ​ការ​លើ​ផ្លូវ​សមុទ្រ ការពារ​និង​បោះបង្គោលអធិបតេយ្យភាព​​នៅ​ប្រជុំកោះ​ហ័ងសា (Hoang Sa) និង​ទ្រឿង​សា​ (Truogn Sa) របស់​វៀតណាម។

នា​សព្វ​ថ្ងៃនេះ បណ្តា​ត្រកូល​ធំៗ ​​រស់​នៅ​លើ​កោះ​លីសើន​ (Ly Son) ​​ដូចជា៖ ត្រកូល​ង្វៀន (Nguyen) ត្រកូល​ផាម (Pham) ត្រកូល​វ៉ (Vo) ​នៅតែ​រក្សា​យ៉ាង​ហ្មត់​ចត់​លិខិតណែនាំ​និង​លិខិត​ចាត់​តាំងសំខាន់ៗ ​តាំងពីរាជកាល​ង្វៀន ក្នុងនោះ​បាន​កត់​ត្រា​យ៉ាង​​ច្បាស់​លាស់​របៀប​​ចាត់​តាំង ភារកិច្ច​និង​ស្នាដៃ​របស់​ក្រុម​ទៅ​សមុទ្រ​ហ័ង​សារ​នា​ស័យមុន។

សៀវភៅ “ដាយណាមធឹកលុកទៀនបៀន”  (Dai Nam Thuc luc Tien bien) ត្រូវបានចងក្រងក្នុងរាជកាល ង្វៀន (Nguyen) តាមព្រះរាជបញ្ជារបស់ស្តេចមិញម៉ាង (Minh Mang) នាឆ្នាំទីពីរ (១៨២១) ហើយបាន របៀបរៀបរយ ឆ្លាក់និងបោះពុម្ភនាឆ្នាំធៀវទ្រី (Thieu Tri) ទី ៤ ក្នុងនោះទំព័រ ១០ នៃសៀវភៅទី ៨ បាន កត់ត្រាព្រឹត្តិការណ៍ “រដូវក្តៅ ខែបួន (១៧៧១) មេបញ្ជាការនៅតំបន់ហាទៀន (Ha Tien) ឈ្មោះម៉ាកកីវ (Mac Cuu) បានមកថ្លែងអំណរគុណ ហើយស្តេចត្រាញ់ ង្វៀនភូកជូ (Nguyen Phuc Chu) បានបញ្ជា មេបញ្ជាការរូបនេះរង្វាស់រង្វាល់វាលខ្សាច់នៅទ្រឿងសា (ទ្រឿងសារហាយគីវ) (Truong Sa hai cuu ) មានទំហ៊ំប៉ុន្មាន? រូបថត៖ ត្រឹនថាញ់យ៉ាង (ថតពីការតាំងពិព័រណ៌ ទ្រឿងសា ហ័ងសា -ភស្តុតាង ប្រវត្តិសាស្ត្របានដាក់តាំងនៅសារមន្ទីរប្រវត្តិសាស្ត្រយោធាវៀតណាមឆ្នាំ ២០១៤) ផែនទី carte generale des Indes orientales et des Islles Adiacentes do Mariette បានបោះពុម្ភ នាឆ្នាំ១៧៩០ ដែលបានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់លាស់ប្រជុំកោះហ័ងសារបស់ប្រទេសវៀតណាម។ រូបថត៖ ត្រឹនថាញ់យ៉ាង (ថតពីការតាំងពិព័រណ៌ ទ្រឿងសា ហ័ងសា - ភស្តុតាងប្រវត្តិសាស្ត្រ បានដាក់តាំងនៅសារមន្ទីរប្រវត្តិសាស្ត្រ យោធាវៀតណាមឆ្នាំ ២០១៤) លើផែនទី India Orientalis do Jodocus Hondius បានគូស នាឆ្នាំ១៦១៣ ប្រជុំកោះហ័ងសានិងទ្រឿងសា ត្រូវបានគូសជិតគ្នានិងមានឈ្មោះ Peacel ។ រូបថត៖ ត្រឹនថាញ់យ៉ាង (ថតពីការតាំងពិព័រណ៌ ទ្រឿងសា ហ័ងសា -ភស្តុតាងប្រវត្តិសាស្ត្រ បានដាក់តាំងនៅសារមន្ទីរប្រវត្តិសាស្ត្រយោធាវៀតណាមឆ្នាំ ២០១៤) ផែនទីចិនបានបោះពុម្ភ នារាជធានី London ដោយ Atlats  of the World នាឆ្នាំ១៩១៤ ដែលបង្ហាញយ៉ាង ច្យាស់លាស់តំបន់ប៉ូលនៅខាងត្បូងនៃប្រទេសចិន លាតសន្ធឹងត្រឹមតែដល់កោះ Hainan ។ រូបថត៖ ត្រឹនថាញ់យ៉ាង (ថតពីការតាំងពិព័រណ៌ ទ្រឿងសា ហ័ងសា -ភស្តុតាងប្រវត្តិសាស្ត្រ បានដាក់តាំង នៅសារមន្ទីរប្រវត្តិសាស្ត្រយោធាវៀតណាមឆ្នាំ ២០១៤) សិលាចរឹកបានបញ្ជាក់អធិបតេយ្យភាពត្រូវបានអង្គភាពការពារប្រជាជនវៀតណាម ដែលបានកសាងលើកោះ ហ័ងសា (Hoang Sa) នាខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៨៣។ នៅលើសិលាចរិកនេះបានឆ្លាក់អាក្ស សាធារណរដ្ឋបារាំង ព្រះរាជាណាចក្រអានណាម (An Nam) ប្រជុំកោះហ័ងសា (Hoang Sa) ឆ្នាំ១៨១៦ កោះហ័ងសា (Hoang Sa) ១៩៣៨។  រូបនេះបានថតពីឆ្នាំ១៩៣៨។ រូបថត៖ត្រឹនថាញ់យ៉ាង (ថតពីការតាំងពិព័រណ៌ ទ្រឿងសា ហ័ងសា -ភស្តុតាង ប្រវត្តិសាស្ត្រ បានដាក់តាំងនៅសារមន្ទីរប្រវត្តិសាស្ត្រយោធាវៀតណាមឆ្នាំ ២០១៤)

និយាយអំពី​ការ​កំណត់​អធិបតេយ្យភាព​របស់​ប្រជាជន​វៀតណាម​នៅ​លើកោះ​ហ័ង​សា (Hoang Sa) និង​ទ្រឿង​សា (Truong Sa) ដែលមាន​រឿង​រ៉ាវ​ជាច្រើន គួរឲ្យ​ចាប់​ចិត្ត​ខ្លាំង​ណាស់​។ ក្នុង​​ចូវបាន (Chau ban)   ​នា​រាជកាល​ង្វៀន គឺជាឯកសាររដ្ឋបាល​ ដែល​មាន​លក្ខណៈ​និតី​វិធី​ខ្ពស់​បំផុត​ក្នុងរាជកាល​ង្វៀន ត្រូវបាន​អង្គការ​ UNESCO ​ទទួល​ស្គាល់​​គឺ​កេរ្តិ៍​ដំ​ណែល​​ឯកសារ​ចំណុះ​កម្មវិធី​ការ​ចង​ចាំ​ពិភពលោក ​នៅ​តំបន់​អាស៊ី - ប៉ាស៊ីហ្វិក។ ឯកសារនេះ​កត់​ត្រា​យ៉ាង​ច្បាស់លាស់​ដំណើរ​ការ​​របស់ក្រុមកងទ័ព​ហ័ងសា​​អនុវត្តន៍​អធិបតេយ្យភាព​លើ​ប្រជុំកោះ​ទាំងពីរនេះ ។​

តាម​នោះ នា​ឆ្នាំ១៨១៦ ស្តេច​យ៉ង​ឡុង (Gia Long) ​បាន​​បញ្ជាដោត​ទង់​​លើ​កោះនោះ​ ​កសាង​សិលាចរឹក បោះបង្គោល​និង​ដាំ​ឈើ​។ ក្រោយនោះ ក្រុម​កងទ័ព​ហ័ងសា​បាន​ផ្តល់​ភារកិច្ច​ថែម​ទៀត​ដូច​ជា​៖​ រុករក យាមល្បាត ប្រមូល​ពន្ធ​និង​​ការពារ​ប្រជុំ​កោះ​ទាំងពីរនោះ។
 
ឧទាហរណ៍ ​​​ឯកសារ​ចូវបាន (Chau Ban) ​នា​ថ្ងៃទី ២៨ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​ធៀវទ្រី(Thieu Tri) ​ទី ៧ (នា​ឆ្នាំ១៨៤៧) បាន​ជម្រាប​ជូន​ ហើយស្តេច​​បាន​អះអាង​ថា “តាម​​ទម្លាប់ តំបន់​ហ័ងសា​​​គឺ​តំបន់​ដែន​ស​មុទ្រ​​​​របស់​ប្រទេស​យើង ហើយជារៀង​រាល់​ឆ្នាំ​​​ ក្រុម​នាវា​របស់​យើង​​​បាន​​ធ្វើ​ដំណើរ​ការ​លើ​ផ្លូវសមុទ្រ ដើម្បី​ស្គាល់​​ផ្លូវសមុទ្រ​ទៅ​កាន់​ប្រជុំ​កោះ​ហ័ងសា​និង​ប្រជុំកោះ​ទ្រឿងសា... ” ឬ​ក្នុង​ចូវបាន (Chau Ban) នា​ថ្ងៃទី ២៧ ខែ​មិថុនា ឆ្នាំមិញមេញ (​Minh Menh) ទី ១១ (នា​ឆ្នាំ ១៨៣០) ក្នុង​បណ្តា​លិខិត ដែល​ជម្រាបជូន​ ​បាន​កត់​ត្រា​អំពីការដែល​យើង​​​បាន​បញ្ជា​​នាវា​សង្គ្រោះ​នាវាពាណិជ្ជកម្ម​របស់​ប្រទេសបារាំង​ ដែល​លិច​នៅ​ហ័ងសា...

ឬ​ក្នុង​សៀវ​ភៅ “ដាយណាម​ធឹក​លុក​ជីញបៀន” ( Dai Nam Thuc luc Chinh bien) ត្រូវបាន​ចងក្រម​ដោយ​ក្វឹក​ស៊ឹ​ក្វាន​ក្នុងរាជកាល​ង្វៀន (​ស្ថាប័ន​ចង​ក្រម​​ប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់​​រាជកាល​ង្វៀន​ (Nguyen) ) ​បាន​កត់​ត្រា​យ៉ាង​ច្បាស់លាស់​ថា៖ “ខែមួយឆ្នាំខា (១៨៣៦)​​ បណ្តា​ស្ថាប័ន​ចំណុះ...​បូកង (Bo Cong) បាន​ថ្វាយ​លិខិត​​​ដែល​មាន​ខ្លឹម​សារ ដែន​សមុទ្រ​របស់​ប្រទេស​យើង​រួមមាន​កោះ​ហ័ងសា ដែល​ដើរតួនាទី​សំខាន់​ណាស់​​។ មុននោះ ​មាន​ផែនទី​​មួយ​ ដែលគូសដោយ​ភូមិសាស្ត្រ​វៀតណាម​ធំល្វឹងល្វើយណាស់ ប៉ុន្តែ​​វា​មិន​បង្ហាញ​យ៉ាង​ច្បាស់លាស់។ ជារៀង​រាល់​ឆ្នាំ ​​ក្រុមមួយ​ត្រូវបាន​ចាត់ទៅ​ស្វែង​យល់​​គ្រប់​ទីកន្លែង​​លើ​ដែន​សមុទ្រ​ ដើម្បី​ស្គាល់​ផ្លូវ​សមុទ្រ។​ ”

សូម្បីតែ​ក្នុង​ឯកសារ​ជា​ច្រើន​របស់​លោក​ខាងលិច ​ក៏​មាន​​អត្ថបទមួយ៖ Les marchands européens en Cochinchine et au Tonkin ( ១៦៦០​-១៦៩៥) របស់ Ch.B.Maybon បោះពុម្ភ​លើ Revue Indochinoise នា​ឆ្នាំ១៩១៦ បាន​កត់ត្រា​ព្រឹត្តការណ៍​លោក​ប្រធាន​សមាគមន៍​ហូឡង់​នៅ​ហុយ​អាន (Hoi An) បាន​ដាក់​ពាក្យបណ្តឹង​​ស្តេច​ត្រាញ់​ ង្វៀន​ភុក​ឡាន​ (Nguyen Phuc Lan) អំពី​ការ​ ដែល​នាវា​ពាណិជ្ជកម្ម​ Grootebroek ​លិច​ក្នុង​ភូមិសាស្ត្រ​ហ័ង សា នា​ថ្ងៃទី ២១ ខែ​​​កក្កដា ឆ្នាំ១៦៣៤ បន្ទាប់​ពី​នេះ​ត្រូវ​បាន​ជនជាតិ​វៀតណាម​ជួយ​សង្គ្រោះ​ ប៉ុន្តែ​បានដកហូត​ទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ពួកគេ​...

ពី​បណ្តា​ភ័ស្តុតាង​​​ជា​ប្រវត្តិសាស្ត្រនិង​ច្បាប់​ខាង​លើ​នោះ​បាន​បញ្ជាក់​ថា  ចាប់ពី​សតវត្សរ៍​ទី​​១៧ អជ្ញាធរ​​​​នៃ​​ស្តេច​ត្រាញ់ង្វៀន ​​នៅតំបន់​ដាង​ត្រុង (Dang Trong) ​បាន​ធ្វើ​ជា​ម្ចាស់​និង​គ្រប់​គ្រង​ទាំងស្រុង​​បណ្តា​សកម្មភាព​​លើ​កោះ​ហ័ងសា (Hoang Sa)។ ដូច្នេះ ក្នុង​រយៈពេល ៣ សតវត្សរ៍ (តាំងពី​សតវត្សរ៍ទី ១៧ ដល់​ សតវត្សរ៍ទី១៩) ក្រុម​កង​ទ័ព​ជើង​ទឹក​ហ័ងសា​បាន​ជំនួស​មុខ​អជ្ញាធរ​​នៃ​រាជកាល​ង្វៀន​ ដើម្បីអនុវត្តន៍​ភារកិច្ចនូវការ​បញ្ជាក់​អធិបតេយ្យភាព​​​នៅ​ប្រជុំ​កោះ​ហ័ងសា​និង​ទ្រឿង​សា​ជាបន្តបន្ទាប់​ ប៉ុន្តែ​ក្នុងអំឡុងនោះ​មិន​​មាន​កា​រជម្លោះ​អី​​សោះ​ រហូតដល់​ពេល​ដែលប្រជាជន​បារាំង​មក​ឈ្លាន​ពាន​តំបន់ឥណ្ឌូចិន (១៨៥៨) និង​គ្រប់​គ្រង​ប្រជុំទាំងពីរនោះវិញ។.

កោះស៊ីញតូន (Sinh Ton) នាឆ្នាំ ១៩៨៨ ។ រូបថត៖ វិញក្វាង កោះថៀនចាយ (Thuyen Chai) នាឆ្នាំ១៩៨៨។ រូបថត៖ វិញក្វាង កោះ ផានវិញ (Phan Vinh)នាឆ្នាំ១៩៨៨។ រូបថត៖ វិញក្វាង បង្គោលបញ្ជាក់អធិបតេយ្យភាពវៀតណាមនៅលើកោះស៊ីញតូន (Sinh Ton ) នាឆ្នាំ១៩៨៨។ រូបថត៖ វិញក្វាង ស្ថានីយ៍ឧតុនិយមទ្រឿងសា នាឆ្នាំ១៩៨៨។ រូបថត៖ វិញក្វាង នាខែមិនា ឆ្នាំ១៩៨៨ ចិនបានប្រើប្រាស់អំពើហឹង្សា ដើម្បីឈ្លានពាននិងសម្លាប់យុទ្ធជនវិស្វកម្មរបស់ឮវៀតណាមលើកោះហ្គាម៉ា (Gac Ma) នាខែមេសា ក្រុមអ្នកយកព័ត៌មានឡេភឹកនិងវិញក្វាងរបស់កាសែតរូបភាពវៀតណាម បានមកទស្សនាកោះទ្រឿងសា ដើម្បីសរសេរអត្ថបទមួយ ដែលឆ្លុះបញ្ចាំងភាពតានតឹងលើនៅសមុទ្រខាងកើត នាពេលនោះ។ ក្នុងរួបថត៖ បណ្តាអ្នកយកព័ត៌មានបានបំពេញបេសកម្មលើនាវា HQ ៥០៥ ទៅកាន់កោះកូលិន (Co Lin) ។ រូបថត៖ វិញក្វាង

ប្រវត្តិសាស្ត្រ​របស់​ប្រទេស​យើង​បាន​ឆ្លង​កាត់​ការអភិវឌ្ឍន៍​និង​ការ​ថយ​ចុះ ប៉ុន្តែ​ការ​ឈើចាប់​​នូវ​ហ័ងសា ឆ្នេរ​ខ្សាច់​​ពណ៌លឿង​របស់​ជីដូនជីតា​យើង​នៅ​កណ្តាល​សមុទ្រ​ខាង​កើត ​ចិន​បាន​ប្រើ​ប្រាស់​អំពើ​ហឹង្សា​ ដើម្បី​ឈ្លានពាន​និង​​​ដណ្តើមយក​យ៉ាង​ខុស​ច្បាប់​ រ​ហូត​​ដល់​នា​បច្ចុប្បន្ននេះ​ ចិន​នៅ​តែ​បន្ត​អនុវត្តន៍សកម្មភាពនេះ។
​ប្រជាជន​វៀតណាម​ជឿ​ជាក់​ជានិច្ច៖ ហ័ងសា​នឹង​ត្រឡប់​មក​ស្រុក​កំណើត​វៀតណាម​វិញ​។​  ហើយ​ក្នុង​ដួងចិត្ត​រ​បស់​មនុស្សម្នាក់ ប្រជាធិបតេយ្យភាព​កោះ​សមុទ្រ​ដ៏​ស័ក្តិសិទ្ធិ​មិន​អាច​ប្តូរ​បាន តាម​ព្រះរាជសារ​របស់ស្តេច​ឡេ​ថាញ់​តុង (សតវត្សរ៍ទី ១៥) បាន​ផ្តាំផ្ញើ​ថា ៖ “មួយ​ម៉ែត្រ​​ភ្នំ មួយ​ម៉ែត្រ​ទន្លេរបស់​មាតុភូមិយើង តើ​អាច​បោះបង់ចោលទេ?” (ដាយវៀតសឹគី​ទាន់ធឹ) (Dai Viet su ky toan thu)

ការ​ដកដង្ហើម​របស់​ប្រជុំ​កោះ​ទ្រឿង​សា (Truong Sa)

ចម្ងាយពី​កោះ​ហ័ងសា (Hoang Sa) ​ប្រហែល​ជាង ៣៥០ ម៉ាយ​ គិតពីខាងអាគ្នេយ៍ ដែលគឺ​ប្រជុំកោះ​ទ្រឿងសា​ចំណុះ​ស្រុកកោះ​ទ្រឿងសានៃប្រទេសវៀតណាម។ នេះគឺតំបន់មួយ ដែល​មាន​ភូមិសាស្ត្រ​សំខាន់ៗ​ ​លើ​ផ្លូវសមុទ្រ​ដ៏​អ៊ូអរ​បំផុត​លើ​ពិភពលោក​ ឆ្លង​កាត់​សមុទ្រ​ខាងកើត។

នា​សព្វថ្ងៃនេះ បើសិន​ជា​មាន​ឱកាស​មកទស្សនា​កោះ​ទ្រឿងសា អ្នក​នឹង​ភ្ញាក់ផ្អើល​ចំពោះ​ទេសភាព​នៅ​បណ្តា​កោះ​ដ៏សាន្តត្រាណ​ដូច​បណ្តា​ភូមិ​​​ ដែល​ស្ថិតក្នុង​ដីគោក មាន​ពណ៌​បៃតង​របស់​ដើមឈើនិង​ផ្លែឈើ សម្លេង​សត្វមាន់រងាវ​នា​ពេល​ថ្ងៃត្រង់ សម្លេង​ជួង​នៅ​វត្ត​លាន់​រពឹង​នៅ​​តំបន់​សមុទ្រដ៏​ធំល្វឹង​ល្វើយ។ នៅទីនោះ ចាប់​ពី​បណ្តា​សម័យមុន មាន​បណ្តា​​ឈ្មោះ​កោះ ដែល​ធ្លាប់​ស្គាល់​ក្នុង​ដួង​ចិត្ត​ប្រជាជន​វៀតណាមម្នាក់ៗ ដូចជា៖ កោះ​ទ្រឿងសាធំ (Truong Sa) កោះសង​ទឹតី (Song Tu Tay) កោះផានវិញ (Phan Vinh) កោះណាម​អៀត (Nam Yet)  កោះដាតី (Da Tay) កោះសើនកា (Son Ca) កោះស៊ីញតូន (Sinh Ton)...

កោះ ទ្រឿងសាដុង (Truong Sa Dong) មានប្រព័ន្ធអគ្គីសនីមកពីខ្យល់ ដែលកសាងយ៉ាងទំនើប។ រូបថត៖ ត្រឹនង៉ុកមិញ តំបន់ប្រជាជនស្នាក់នៅលើកោះស៊ីញតុន (Sinh Ton)។ រូបថត៖ ត្រឹនង៉ុកមិញ វត្តទ្រឿងសាធំមិនត្រឹមតែទីស្ថានរបស់ជំនឿតែប៉ុណ្ណោះ ថែមទាំងគឺជាសំណង់ស្ថាបត្យកម្មពិសេសដែលបញ្ជាក់ អធិបតេយ្យភាពរបស់វៀតណាមចំពោះប្រជុំកោះទ្រឿងសាលើដែនសមុទ្រខាងកើត។ រូបថត៖ វៀតគឿង វិមានរំលឹកវិញ្ញាណក្ខន្ធវីរៈបុរសដែលពលីកម្មជីវិតលើកោះទ្រឿងសាធំ។ រូបថត៖ ត្រឹនង៉ុកមិញ

នាខែ​មេសា​កន្លង​ទៅ លោក​ ធៀវ​វ៉ាន់​ក្វាង (Thieu Van Quang)  អាណិកជន​រស់​នៅ​ប្រទេសឆែក​ម្នាក់ ​បាន​មកទស្សនា​​ទ្រឿង​សា​ ​ បាន​​ភ្ញាក់​ផ្អើលនិង​ស្រែក៖ “មិន​គិតថា​បណ្តា​កោះ​ស្ថិត​ក្នុងប្រជុំកោះ​ទ្រឿង​សា​របស់​ប្រទេសយើង អភិវឌ្ឍន៍ពណ៌បៃតងនិង​ស្រស់ស្អាត​​ដូចជា​​ទីរួម​ស្រុកមួយ​លើដីគោកទេ!”

ទីរួមស្រុក​ទ្រឿង​សា ​ចំណុះ​ស្រុកកោះ​ទ្រឿងសា ស្ថិត​ក្នុង​ភូមិសាស្ត្រទ្រឿងសាធំ (Truong Sa)។ កោះ​ទ្រឿងសាធំ​មាន​ផ្ទៃដី​ប្រហែល ៤០ ហិចតា ត្រូវបាន​ហ៊ុំពុ័ទ្ធ​ដោយ​ព្រៃឈើ​ដែលពណ៌បៃតង និង​បណ្តា​សំណង់​បំរើជីវភាព​រស់​នៅ​របស់​ប្រជាជនដូចជា៖ អណ្តូង​ទឹក ប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រង​កំរិត​ទឹកនៅកំពង់​ផែ មន្ទីរពេទ្យ សាលារៀប អគារវប្បធម៌ វិមានរំលឹក​វិញ្ញាណក្ខន្ធយុទ្ធជន​ដែល​ពលីជីវិត វត្តទ្រឿងសា អគារ​​រំលឹកនឹកដល់​លោកប្រធាន​ហូជីមិញ បង្គោល​ភ្លើង​ហ្វារ មជ្ឈមណ្ឌល​សង្គ្រោះ​គ្រោះ​ថ្នាក់ ស្ថានីយ៍ឧតុនិយម ដូច្នេះ អ្នក​ណា​មកទស្សនា​នៅទីនេះ​សុទ្ធតែ​ភ្ញាក់ផ្អើល​ ដោយ​កម្លាំង​រស់នៅ​យ៉ាង​ខ្លាំង​ក្លា​របស់ទ្រឿងសា។
 

កោះ​ណាមអៀត (Nam Yet) ដែលចាត់ទុក​ដូចជា “តំបន់​របស់​ដំណាំដូង​នៅ​កណ្តាល​សមុទ្រ​ខាង​កើត”។ ផ្លែ​ដូងនៅទីនេះ​មិន​ត្រឹមតែ​ជា​ផលពិសេសរបស់​កោះណាម​អៀត​តែប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំង​​ដំណាំនេះ​គឺ​​ជាពូជ​ ដើម្បី​ប្រជាជន​ដាំ​ជា​ច្រើន​នៅ​លើ​បណ្តា​កោះ​ផ្សេងៗ ទៀតផង សំដៅ​បង្កើត​ពណ៌បៃតង​​លើ​កោះ​ទ្រឿងសា។
 
លើកោះ​ដាតី (Da Tay) ក្រុមហ៊ុន​គ្រឿង​សមុទ្រ​ទ្រឿងសា​បានអភិវឌ្ឍន៍​​មុខរបរ​ចិញ្ចឹម​​គ្រឿង​សមុទ្រ​តាម​ទម្រង់​រូបភាព​អាង​ចិញ្ចឹម​។ នាពេល​ខាង​មុខ​ឆាប់ៗនេះ​ ក្រៅ​​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​ទម្រង់​រូបភាព​​នេះ ​នៅកោះ​ដាតី ក្រុមហ៊ុន​នេះ​នឹង​បើកទូលាយទម្រង់រូបភាពនេះ​ទៅដល់​កោះ​តុតាន  (Toc Tan) និង​គ្រោង​​ទុក​បង្កើត​ភូមិនេសាទ​និង​ចិញ្ចឹម​គ្រឿងសមុទ្រ​នៅ​ប្រជុំកោះទ្រឿងសានិង​ក្លាយទៅជា​មូលដ្ឋាន​ភ័ស្តុភា​បំរើ​មុខរបរ​នេសាទ ដើម្បី​ជួយ​ឧបត្ថម្ភ​ប្រជានេសាទ​ច្បាមជាប់​នឹង​សមុទ្រ​ក្នុងរយៈពេល​​យូរ​ថ្ងៃ។

ម៉ោងបង្រៀនមុខវិជ្ជាអក្សរសាស្ត្ររបស់អ្នកគ្រូ ប៊ុយធិញូងនិងមេរៀន “ដុងយ៉ាវ (ប្រភេទកំណាព្យនិង បទចម្រៀងប្រជាប្រិយមួយ)សមុទ្រនិងកោះ ” នៅបឋមសិក្សាទ្រឿងសាធំ។ រូបថត៖ វៀតគឿង មន្ទីរសម្រាកព្យាបាលមួយ ត្រូវបានបំពាក់ឧបករណ៍សុខាភិបាលទំនើប ស្ថិតលើកោះទ្រឿងសាធំ។ រូបថត៖ វៀតគឿង បុគ្គលិកធ្វើការនៅស្ថានីយ៍ឧតុនិយម –ធនធានទឹកសមុទ្រទ្រឿងសា។ រូបថត៖ វៀតគឿង កសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធលើកោះទ្រឿងសាធំ។ រូបថត៖ វៀតគឿង បរិមាណអគ្គីសនីពីប្រព័ន្ធ Turbin ចំនួន ២១ ដែលផ្គត់ផ្គង់ប្រមាណ ៦០% នៃបរិមាណអគ្គីសនីរបស់ ប្រជាជនរស់នៅកោះទ្រឿងសាធំ។ រូបថត៖ វៀតគឿង ផ្ទះស្នាក់នៅរបស់ប្រជាជន ដែលរស់នៅកោះស៊ីញតុន (Sinh Ton) ត្រូវបានកសាងយ៉ាងស្អាតនិងរឹងមាំ អាចទប់ទល់នឹងអាកាសធាតុនៅសមុទ្រនិងកោះតានតឹង។ រូបថត៖ ង្វៀនឡឹន នាវារបស់ប្រជានេសាទវៀតណាមកំពុងនេសាទគ្រឿងសមុទ្រក្នុងដែនសមុទ្រទ្រឿងសា។ រូបថត៖ ង្វៀនឡឹន ប្រជាជនរស់នៅកោះទ្រឿងសា ក្រោយពេលវេលានេសាទនៅក្បែរកោះ។ រូបថត៖ ភឿងហ័រ /ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានវៀតណាម នាបច្ចុប្បន្ននេះ ជីវភាពរស់នៅដ៏សុខសាន្តនិងសុភមង្គលនៅលើកោះទ្រឿងសាធំ ។ រូបថត៖ ដាំងគីមភឿង

ទន្ទឹម​នឹង​ក្តីសុខសាន្ត ទ្រឿងសាក៏បង្កប់​ហានិភ័យ​ ដែល​អាច​កើតឡើង​ជម្លោះ​និងការ​ឈ្លានពាន​យ៉ាង​ខុស​ច្បាប់​​ពី​ប្រទេសមួយ​ចំនួន។ ជាពិសេស​ ប្រទេសចិន​- ​ឯកោ​​ភាគីលើកឡើង​​និយមន័យមួយអំពី “តំបន់​ចំណុចប្រាំបួនត្រេ (nine-dash line)​” សំដៅ​​ឈ្លាន​ពាន​​សមុទ្រ​ខាងកើត​ទាំង​ស្រុង​ដោយ​ខ្លួនឯង​និង​អនុវត្តន៍​សកម្មភាព​​ឆក់យក ​បើកទូលាប​យ៉ាងនិងកសាងយ៉ាង​ខុសច្បាប់​បណ្តា​សំណង់​ស្ថាបត្យកម្ម​ដ៏រឹងមាំ​ ដើម្បី​បំរើ​គោល​បំណង​យោធា ដែល​​មាន​សកម្មភាព​លើ​វាល​ថ្មប៉ប្រះទឹកនិង​ផ្កាថ្មថា​ស្ថិតក្នុង​ដែន​ដី​ប្រជុំកោះ​ទ្រឿងសា បាន​បង្កើន​ភាព​តានតឹង​ក្នុងតំបន់។

​បណ្តា​សកម្មភាពនេះ​មិនត្រឹនតែ​បំពាន​​យ៉ាង​​ធ្ងន់​ធ្ងរ​អធិបតេយ្យភាព​​ដែនដី​ដ៏ស័ក្តិសិទ្ធិ​របស់​មាតុភូមិ​វៀតណាមតែប៉ុណ្ណោះទេ ថែម​ទាំង​ជៈឥទ្ធពល​យ៉ាង​ធ្ងន់​ធ្ងរ​ដល់​សន្តិភាព​ សុវត្ថិភាព​​ផ្លូវសមុទ្រ​លើ​សមុទ្រ​ខាង​កើត ក៏ដូចជាបំផ្លាញ​យ៉ាង​ធ្ងន់​ធ្ងរ​បរិស្ថាន​សមុទ្រ​​នៅ​ទីនោះ។

មិត្តស្រីម្នាក់ ឈ្មោះ​ហឿជុង (Hua Chung) ទើប​បញ្ចាប់​ដំណើរមកទស្សនា​កោះ​ទ្រឿងសា នា​ខែមេសា​កន្លងទៅ​ បាន​និយាយឲ្យ​ដឹងថា៖ គាត់​និង​មនុស្សជាច្រើននាក់​​មិន​ស្ងប់ចិត្តនិងព្រួយ​បារម្ភ​ នៅពេល​មើល​ឃើញ​ជា​ផ្ទាល់​ភ្នែក​បណ្តា​សំណង់​ ដែល​កសាង​យ៉ាងរឹងមាំ ធំ​អស្ចារ្យ​និង​ត្រូវបាន​លាប​ពណ៌ស ដូចជា​បណ្តា​លេណដ្ឋាន​ ដែល​​ជន​ជាតិ​ចិន​បាន​កសាង​យ៉ាង​ខុស​ច្បាប់​​លើកោះ​ទ្រឿងសា។

ទឹក​ចិត្ត​របស់​​បងស្រី​ហឿងជុង​ (Hua Chung) ក៏ដូចជាទឹកចិត្ត​របស់​ប្រជាជន​វៀតណាម​​ចំពោះមុខ​ស្ថានភាព​តំបន់​ដែន​សមុទ្រ​របស់​បុព្វបុរស​កំពុង​ឈ្លានពាន។ ទោះបី​ដំណើរការតស៊ូ ដើម្បី​អធិបតេយ្យភាពដ៏​ស័ក្តិសិទ្ធិ​របស់​មាតុភូមិ​នៅតែ​មាន​ការពិបាកជា​ច្រើន​នា​ខាង​មុខ​ឆាប់ៗនេះ ប៉ុន្តែ​សច្ចធម៌​ផ្តល់​ការ​ឈ្នះ​ដល់​ភាព​ត្រឹម​ត្រូវ។ ហើយ​ប្រជាជន​វៀតណាម​​ជឿ​ជាក់​ជានិច្ចកាល​ថា៖ “ហ័ងសា​និងទ្រឿងសា​គឺ​ជាសាច់​ឈាម​មួយផ្នែក​​របស់​ប្រទេសវៀតណាម”./.