បំណងប្រាថ្នាឆ្លងកាត់ទន្លដា (Da)
រហូតដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ក្នុងគំនិតរបស់ខ្ញុំនៅតែចងចាំរឿងរ៉ាវអំពីដំណើរបំពេញការងារនៅភូមិរបស់ជនជាតិឡាហ៊ូ (La Hu) នៅស្រុកមឿងតែ (Muong Te) ខេត្តឡាយចូវ (Lai Chau) នារាប់សិបឆ្នាំមុន។
ពីយូរលង់ណាស់ទៅហើយ បណ្តាជនជាតិរស់ក្នុងតំបន់ពាយ័ព្យ ដូចជា ៖ ក្រុមជនជាតិឡាហ៊ូ (Hu) ក្រុមជនជាតិកុង (Cong) ក្រុមជនជាតិម៉ាង (Mang) ដែលចាត់ទុកដូចជា“ជនជាតិស្លឹកពណ៌លឿង” ពីព្រោះបណ្តាជនជាតិនេះមានជីវភាពរស់នៅជិតស្និទនឹងធម្មជាតិ ជីវភាពអន់ថយ តែងតែបន្លាស់ទីលំនៅនិងទីកន្លែងដាំដុះ ពួកគេមកទីណា យកស្លឹកឈើដើម្បីធ្វើផ្ទះ រហូតដល់ពេលណា ស្លឹកឈើនេះក្លាយទៅជាពណ៌លឿង ពួកគេនឹងបន្តផ្លាស់ប្តូរទីលំនៅទៀត ដូច្នេះជីវភាពចលាចលនិងលំបាកលំបិនខ្លាំងណាស់។ |
នោះគឺនាពេលរសៀលមួយ នៅតំបន់ជាប់ព្រំដែនស្ងៀមស្ងាត់ បន្ទាប់ពីមួយថ្ងៃនឿយហត់ ដោយការឆ្លងកាត់ភ្នំតូចជាច្រើន សំដៅចលនាកូនសិស្សរស់ក្នុងភូមិរបស់ជនជនឡាហ៊ូ (La Hu) ទៅរៀនមិនប្រកបដោយជោគជ័យ លោកនាយកសាលាបឋមប៉ាអ៊ូ (Pa U) ង្វៀនហ៊ឹវទ្រៀង (Nguyen Huu Truong) អង្គុយក្នុងថ្នាក់រៀនមួយដែលប្រក់ស្លឹកនិងខ្វះខាតសម្ភារៈជាច្រើន ហើយសម្លឹងមើលទន្លេដា (Da) ចែករំលែកថា “ការរៀនសូត្ររបស់កូនចៅជនជាតិឡាហ៊ូ (La Hu) នៅទីនេះពិតជាពិបាកណាស់ ! មិនដឹងដល់ពេលណា កូនសិស្សជនជាតិឡាហ៊ូ (La Hu)អាចទៅតាមដងទន្លេដា (Da) នេះមកដល់រដ្ឋធានីហាណូយ (Ha Noi) ដើម្បីចូលរៀននៅមហាវិទ្យាល័យទេ?”
សម្តីរបស់លោកនាយកសាលារូបនេះដិតជាប់ក្នុងអារម្មណ៍របស់យើងខ្ញុំជានិច្ច រហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ យើងខ្ញុំមានឱកាសត្រឡប់ទៅតំបន់ដាច់ស្រយាលជាប់ខ្សែព្រំដែននេះវិញ។ និយាយដ៏ស្មោះត្រង់ មុនពេលចេញដំណើរ យើងខ្ញុំនៅតែខ្វាល់ខ្វាយនូវស្ថានភាពរស់នៅរបស់បណ្តាជនជាតិរស់នៅទីនេះដែលបានប្រែប្រួលយ៉ាងម៉េចហើយ? ប្រហែលជាយល់ដឹងនូវការគិតគូររបស់យើងខ្ញុំ អ្នករួមដំណើរជាមួយយើងខ្ញុំជាអ្នកយកព័ត៌មានម្នាក់ ធ្វើការនៅខេត្តឡាយចូវ (Lai Chau) បានលើកទឹកចិត្តថា៖ “សូមលោកស្ងប់ចិត្ត នាបច្ចុប្បន្ននេះ ផ្លូវទៅកាន់ស្រុកមឿងតែ (Muong Te) ស្អាតហើយ រថយន្តអាចទៅបាន មិនពិបាកដូចពេលមុនទេ។”
អ្នករួមដំណើរនិយាយដូចខាងលើ ប៉ុន្តែរូបភាពផ្លូវប្រវែងជាង ៣០០ គីឡូម៉ែត្របង្កប់គ្រោះថ្នាក់ជាច្រើនដែលយើងខ្ញុំបានឆ្លងកាត់ពីដំណើរការប៉ុន្មានឆ្នាំមុនធ្វើយើងខ្ញុំព្រួយបារម្ភខ្លាំងណាស់។
ក្តីព្រួយបារម្ភរបស់យើងខ្ញុំបានបំបាត់ជាបណ្តើរៗ។ រថយន្តធ្វើដំណើរលើផ្លូវចាក់បេតុងដ៏បត់បែកដោយល្បឿនលឿន ដើម្បីឆ្ពោះទៅកាន់តំបន់ទន្លេដា (Da) ខាងលើ។ តាមដងផ្លូវ បណ្តាផ្ទះប្រក់ស្លឹកស៊ុបទ្រុបនៅពេលមុន ដែលបានជំនួសដោយបណ្តាផ្ទះប្រក់ក្បឿងថ្មី ហើយនៅឆ្ងាយៗបន្តិចគឺបណ្តាសាលាត្រូវបានកសាងដ៏ស្អាត។
រថយន្តយើងខ្ញុំបានឆ្លងស្ពានបេតុងដ៏រឹងមាំដែលឆ្លងទន្លេដា (Da) នៅពេលមុន នៅនេះគឺស្ពានឫស្សីចាស់និងបង្កប់គ្រោះថ្នាក់ បើសិនយើងចង់មកដល់ឃុំបុំតើ (Bum To) ។ មើលពីឆ្ងាយៗ យើងខ្ញុំបានឃើញសាលាបីជាន់ដ៏រឹងមាំនិងស្អាតមួយដែលលេចចេញនៅកណ្តាលតំបន់ព្រៃភ្នំ។ ឃុំបុំតើ (Bum To) បានចាត់ទុកដូចជា“រដ្ឋធានី”របស់ជនជាតិឡាហ៊ូ (La Hu) រួមមាន ៨ ភូមិ និងបរិមាណជនជាតិនេះមានចំនួន ៣.០០០ នាក់ ស្មើនឹង ១/៣ នៃបរិមាណជនជាតឡាហ៊ូ (La Hu) រស់នៅប្រទេសវៀតណាម។
ទិដ្ឋភាពរួមនៃភូមិណឹមពុង(Nam Pung) ឃុំណឹមខាវ (Nam Khao) ជាទីកន្លែងរស់នៅរបស់ ជនជាតិកុង (Cong)។ ជនជាតិកុង(Cong) បានមកនិងបង្កើតភូមិថ្មីនៅទីនេះ នាឆ្នាំ២០១៤ តាមកម្មវិធី រៀបចំទីលំនៅវារីអគ្គីសនីឡាយចូវ (Lai Chau) ឡើងវិញ។ រហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ ភូមិណឹមពុង (Nam Pung) ក៏ដូចជា៨ ភូមិផ្សេងទៀត ស្ថិតក្នុងឃុំ ណឹមខាវ (Nam Khao) បានសម្រេចការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ រៀបចំការរានវាលស្រែទំហំ ២០០ ហិចតា ដើម្បីបងប្អូនកសិករធ្វើស្រែ។ រូបថត៖ ថុងធៀន នៅឆ្នាំ ២០០៧ ថ្នាក់មតេយ្យសំរាប់កុមារ ជនជាតិម៉ាង ( Mang ) រស់នៅភូមិណឹមឡ ១ (Nam Lo) (ឃុំណឹមបាន ស្រុកណឹមញូន) ( Nam Ban Nam Nhun)។ នៅពេលនោះ ប្រព័ន្ធសាលានៅឃុំណឹមបាន (Nam Ban) សុទ្ធតែកសាងជាបណ្តោះអាសន្ននិងប្រក់ស្លឹក។ រូបថត៖ ថុងធៀន ម៉ោងហូបបាយថ្ងៃត្រង់របស់កុមារជនជាតិកុង (Cong) នៅសាលាមតេយ្យឃុំ ណឹមខាវ (Nam Khao) ត្រូវជួយឧបត្ថម្ភដោយគម្រោង “អភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច - សង្គមកិច្ចនៅតំបន់រស់នៅរបស់ជនជាតិកុង (Cong) ជនជាតិម៉ាង (Mang) ជនជាតិឡាហ៊ូ (La Hu) ជនជាតិកើឡាវ (Co Lao) ក្នុងដំណាក់កាលពី ២០១១ ដល់ ២០២០” ។ រូបថត៖ វៀតគឿង ម៉ោងហាត់ប្រាណរបស់កុមារជនជាតិកុង (Cong) នៅសាលាមតេយ្យឃុំណឹមខាវ (Nam Khao) ។ រូបថត៖ ថុងធៀន សាលាមតេយ្យឃុំណឹមខាវ (Nam Khao) ដែលត្រូវបានវិនិយោគដើមទុនចំនួន ៥ ពាន់លានដុង ពីគម្រោងរៀចំទីលំនៅ វារីអគ្គីសនីឡាយចូវ (Lai Chau) ឡើងវិញ ត្រូវបំពាក់ឧបករណ៍និសម្ភារៈ បង្រៀនដ៏ទំនើបនិងទទួលស្តង់ដាជាតិ។ រូបថត៖ ថុងធៀន មុនឆ្នាំ២០០៧ នៅពេលរៀនសូត្រនៅអនុវិទ្យាល័យ កូនសិស្សជនជាតិឡាហ៊ូ (La Hu) រស់នៅឃុំបុំតើ (Bum To) ត្រូវឆ្លងកាត់កំណាត់ផ្លូវភ្នំប្រវែង ៣០ គីឡូម៉ែត្រទៅដល់កណ្តាលស្រុកមឿងតែ (Muong Te) ដើម្បីចូលរៀន ដូច្នេះអត្រាកូនសិស្សមិនបានចូលរៀននៅអនុវទ្យាល័យកាន់តែខ្ពស់។ នាឆ្នាំ២០១៥ សាលាអនុវិទ្យាល័យបុំតើ (Bum To) ត្រូវបានកសាងនិងបំពាក់ឧបករណ៍និងសម្ភារៈបង្រៀនន សម្ភារៈរៀនសូត្រជាច្រើន ហេតុនេះ អាត្រាកូនសិស្សបញ្ចប់អនុវិទ្យល័យនៅឃុំ(Bum To) ទទួលបាន ៩០ %។ រូបថត៖ វៀតគឿង កូនសិស្សស្រី លីកក (Ly Co Co) ជនជាតិឡាហ៊ូ (La Hu) រៀននៅថ្នាក់ ៥ ឆ្នាំសិក្សា២០១៦ - ២០១៧ ទទួលលំដាប់លេខមួយ កូនសិស្សពូកែថ្នាក់ស្រុក មុខវិជ្ជាគណិត។ រូបថត៖ វៀតគឿង ម៉ោងចេញពីរៀនរបស់កូនសិស្ស ជនជាតិឡាហូ (La Hu) នៅឃុំបុំតើ (Bum To) ។ នាឆ្នាំ២០០៧ ឃុំបុំតើ (Bum To)មាន ៩០% នៃកុមារគ្រប់អាយុដើម្បីចូលរៀន ប៉ុន្តែគេមិនបោះបង់ការរៀនសូត្រ ដោយការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ផ្នែកអប់រំនិងអាជ្ញាធរ ឃុំនេះមានបរិមាណកុមារ បញ្ចប់ការរៀនសូត្រ នៅមតេយ្យសិក្សាចំនួន ១០០% ។ រូបថត៖ វៀតគឿង |
លោកស្រី ភុងយ៉ស្វោ (Phung Gio Xo) មេភូមិភូមិភីខ (Phin Kho) អាយុ ២៤ ឆ្នាំ កំពុងរៀបរាប់អំពីការរៀនសូត្ររបស់ជនជាតិឡាហូ (La Hu) ៖“នៅពេលមុន ជនជាតិយើងគ្មាននរណាទៅរៀនទេ តាំងពីរដ្ឋវិនិយោគកសាងផ្លូវ កសាងសាលា ចលនាប្រជាជនបង្កើតភូមិ ដាំស្រូវ ចិញ្ចឹមពពែនិងគោ ដល់ពេលនេះជនជាតិឡាហូ (La Hu) ឲ្យកូនទៅរៀនជាច្រើន”!
នាខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៧ រដ្ឋាភិបាលបានប្រកាសឲ្យប្រើសេចក្តីសម្រេចចិត្ត ៥៧/២០១៧/NĐ-CP បានកំណត់គោលនយោបាយអាទិភាពសំរាប់ការជ្រើសសំរាំងសិស្សនិងជួយឧបត្ថម្ភចំពោះកុមាររៀននៅមតេយ្យសិក្សា កូនសិស្ស និស្សិត ដែលមាន ១៦ ជនជាតិភាគតិច (បរិមាណប្រជាជនជិត ១០០០ នាក់ ជនជាតិកុង (Cong) ជនជាតិម៉ាង (Mang) ជនជាតិឡាហ៊ូ (La Hu) ជនជាំតិពូប៉ែវ (Pu Peo) ជនជាតិស៊ីឡា (Si La) ជនជាតិកើឡាវ(Co Lao) ជនជាតិបូអ៊ី (Bo Y) ជនជាតិឡាហា (La Ha) ជនជាតិង៉ាយ (Ngai) ជនជាតិជឹត (Chut) ជនជាតិអើឌូ (O Du) ជនជាតិបរៅ (Brau) ជនជាតិរើមាំ (Ro Mam) ជនជាតិឡូឡូ (Lo Lo) ជនជាតិលឹ (Lu) ជនជាតិប៉ាថែន (Pa Then))។ តាមនោះ កុមាររៀននៅមតេយ្យ កូនសិស្សនិងនិសិត្សជនជាតិភាគតិចបានអាទិភាពចូលរៀននៅគ្រឹះស្ថានអប់រំសមស្របនឹងគោលបំណងរបស់គេ រួមផ្សំនឹងបណ្តាគោលនយោបាយដ៏ជាក់ស្តែងនូវការជួយឧបត្ថម្ភការរៀនសូត្រសំរាប់សិស្សនិស្សិត។ |
ប្រការដែលមេភូមិ លោកស្រីភុងយ៉ស្វោ (Phung Gio Xo) បាននិយាយនិងការបញ្ជាក់បន្ថែមរបស់នាយិកាបឋមសិក្សាពាក់កណ្តាលអន្តេវាសិកជនជាតិលេខពីរបុំតើ (Bum To) លោកស្រីឡធីងៀត (Lo Thi Nguyet)បានដឹងថា៖ “ដោយលោកគ្រូនិងអ្នកគ្រូព្យាយាមច្បាមជាប់នឹងសាលា ច្បាមជាប់នឹងឃុំបុំតើ (Bum To) នាសព្វថ្ងៃនេះឃុំបានអប់រំជាសកលមតេយ្យសិក្សានិងសាលាបឋម។ កូនសិស្សជាច្រើននាក់ នៅភូមិបុំតើ (Bum To) បានរៀនសូត្រ នៅអនុមហាវិទ្យាល័យ មហាវិទ្យាល័យនិងរួមចំណែកក្នុងការកសាងស្រុកកំណើត”។
យើងខ្ញុំបន្តធ្វើដំណើរបញ្ច្រាសទន្លេដា (Da) ទៅតាមទិសទន្លេដា (Da) ខាងលើ និងមកដល់ឃុំណឹមខាវ (Nam Khao) ទីនេះមានជនជាតិកុងរ (Cong) រស់នៅជាច្រើន ស្មើនឹង ៦៥ % នៃបរិមាណប្រជាជន។ មិនអាចជឿជាក់ថា នៅកណ្តាលតំបន់ភ្នំព្រៃដាក់ស្រយាលនេះមានសាលាមតេយ្យមួយដែលបំពាក់ឧបករណ៍និងសម្ភារៈដ៏គ្រប់គ្រាន់ដូចច្នេះ។ អ្នកគ្រូនាយិកា សាលាមតេយ្យណឹមខាវ (Nam Khao) និយាយឲ្យដឹងថា សាលានេះត្រូវបានកសាង នាឆ្នាំ២០១៤ និងមានដើមទុនវិនិយោគជាង ៥ ពាន់លានដុង ពីកម្មវិធីរៀបចំទីលំនៅវារីអគ្គីសនីឡើងវិញ។ តាំងពីសាលាត្រូវបានកសាងដ៏ស្អាត ជនជាតិកុង (Cong) ភ្ញាក់រំលឹកនាំកូនទៅរៀន។
ក្រៅពីសាលាត្រូវបានកសាងស្អាត កូនសិស្ស ជនជាតិកុង (Cong) បានរៀននៅសាលាពាក់កណ្តាលអន្តេវាសិក នាបច្ចុប្បន្ននេះក៏បានទទួលជំនួយរបស់រដ្ឋាភិបាលផងដែរ។ បានឲ្យដឹងថា ក្នុងមួយខែ កុមារម្នាក់រៀននៅមតេយ្យដែលបានជួយឧបត្ថម្ភ ២៦ ម៉ឺន ៣ ពាន់ដុង ហេតុនេះ កុមារមិនបារម្ភឃ្លានបាយ ឪពុកនិងម្តាយរបស់គេបានស្ងប់ចិត្ត នៅពេលធ្វើស្រែ ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច។
កម្មវិធីជួយឧបត្ថម្ភកុមារមានស្ថានភាពរស់នៅពិបាក នៅស្រុកមឿងតែ (Muong Te) មានការចូលរួមរបស់សហគមន៍និងសហគ្រាស។ គំរូគឺសម្ព័ន្ធក្រុមហ៊ុន Vingroup បានជួយឧបត្ថម្ភការកសាងអគារអន្តេវាសិកដ្ឋានដ៏ស្អាត និងទំនើបមួយសំរាប់កូនសិស្ស ជនជាតិម៉ាង (Mang)ស្ថិតនៅឃុំជុងត្រាយ (Chung Trai) ស្រុកណឹមញូន (Nam Nhun) ។
ក្នុងដំណើរបំពេញការងារលើកនេះ យើងខ្ញុំបានជួបលោកគ្រូ ង្វៀនហ៊ឹវទ្រឿង (Nguyen Huu Truong) គឺគ្រូម្នាក់ដែលរដ្ឋចាត់ទៅរៀន នៅមហាវិទ្យល័យមួយ ស្ថិតក្នុងខេត្តថាយង្វៀន (Thai Nguyen)។ ប្រហែលជាដូច្នេះ បំណងប្រាថ្នាកូនសិស្សជនជាតិឡាហ៊ូ (La Hu) ជនជាតិកុង (Cong) ជនជាតិម៉ាង (Mang) នឹងឆ្លងទន្លេដា (Da) និងរៀនមហាវិទ្យល័យ នៅវាលទំនាប ដែលគ្រូរូបនេះគិតគូរនៅពេលមុន រហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះបានក្លាយទៅការពិតហើយ។
កម្លាំងរស់នៅតំបន់ជាប់ខ្សែព្រំដែន
ថ្ងៃដែលយើងខ្ញុំមកទស្សនាឃុំណឹមខាវ (Nam Khao) ស្រុកមឿងតែ (Muong Te) និងជួបមេភូមិ លោកខ័ងវ៉ាន់ឡាន (Khoang Van Lan) ជាចៃដន្យ និងអញ្ជើញយើងចូលរួមក្នុងពិធីបួងសួងភូមិ។ គ្រូសែនថ្វាយ ឡវ៉ាន់ចើ (Lo Van Cho) បាននិយាយឲ្យដឹងថា ឆ្នាំនេះ ជីវភាពរស់នៅរបស់ជនជាតិកុង (Cong) បានផ្លាស់ប្តូរជាច្រើនហើយ ដូច្នេះក្នុងពិធីបូងសួងនេះ គ្រូសែនថ្វាយត្រូវបន្ថែមក្តីបួងសួងថ្មីៗ។ ឧទាហរណ៍ ការចិញ្ចឹមសត្វគោ ពពែ គប្បីបួងសួងអាទិទេពបណ្តេញមេរោគ ដាំស្រូវគប្បីព្យាយាមកាត់ស្មៅ លើកភ្លឺស្រែ… “ នៅពេលជនជាតិកុង (Cong) តែងតែផ្លាស់ប្តូរទីលំនៅ បណ្តាប្រការនេះគ្មានទេ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះនៅពេលបូងសួងយើងត្រូវបានបន្ថែម !” គ្រូសែនថ្វាយ ឡវ៉ាន់ចើ (Lo Van Cho) បាននិយាយ
បានឲ្យដឹងថា នាឆ្នាំ២០១៣ នៅពេលជនជាតិកុង (Cong) ចាប់ផ្តើមស្នាក់នៅភូមិដែលត្រូវបានរៀបចំទីលំនៅឡើងវិញ អាជ្ញាធរស្រុកមឿងតែ (Muong Te) បានបង្កើតក្រុមការងារពិសេសមួយដឹកនាំដោយ លោកអនុប្រធានគណៈកម្មាការប្រជាជនស្រុក ត្រឹនឌឹកហៀន (Tran Duc Hien) ។ ក្រុមការងារនេះបានហូប ស្នាក់នៅនិងធ្វើការជាមួយបងប្អូនជាជាតិ ដើម្បីណែនាំប្រជាជនរបៀបដាំស្រូវទឹក ចិញ្ចឹមសត្វ។
លោកហៀន (Hien) បានរំលឹកឡើងវិញ នាពេលនោះ ក្រុមការងារបានរួមជាមួយបងប្អូនប្រជាជនរានដី លើកភ្លឺស្រែ និងបង្កើតវាលស្រែកាំជណ្តើរ ដាំស្រូវ ចូលក្នុងព្រៃនិងបង្រៀនរបៀបចិញ្ចឹមពពែ គោនិងដាំដំណាំកៅស៊ូ។ នាពេលយប់ យុវជនក្នុងភូមិប្រមូលគ្នច្រៀង ហាត់រាំបណ្តារបាំប្រពៃណីរបស់ជនជាតិគេ។ បន្ទាប់ពី ៤ ឆ្នាំតែប៉ុណ្ណោះ ឃុំណឹមខាវ (Nam Khao) បានមានវាលស្រែដាំស្រូវទឹកទំហំ ២០០ ហិចតា វាលដីដាំដំណាំកៅស៊ូទំហំ ១១០ ហិចតា។ ពីស្ថានភាពក្រីក្រពេញមួយឆ្នាំ រហូតដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ជនជាតិកុង (Cong) បានមានស្បៀងអាហារគ្រប់គ្រាន់និងមិនបារម្ភឃ្លានបាយទៀតផង។
ភូមិរៀបចំទីលំនៅឡើងវិញ ស្ថតិនៅកណ្តាលទីរួមស្រុកមឿងតែ (Muong Te)។ ក្នុងភូមិនេះ អាជ្ញាធរស្រុក បានរៀបចំគ្រួសារជនជាតិឡាហ៊ូ (La Hu) រស់ជាមួយជនជាតិថៃ (Thai) ដើម្បីបងប្អូនជនជាតិអាច ផ្លាស់ប្តូរបទពិសោធន៍ផលិតកសិកម្មជាមួយគ្នា។ រូបថត៖ វៀតគឿង ជ្រុងមួយនៃភូមិរៀបចំទីលំនៅឡើងវិញមានប្រព័ន្ធអគ្គីសនីនិងថ្នល់ផ្លូវស្អាត ស្ថិតនៅកណ្តាលទីរួម ស្រុកមឿងតែ (Muong Te)។ រូបថត៖ វៀតគឿង ហ្វូងពពែចំនួន ១០០ ក្បាលរបស់លោកចាងអាសេះ (Chang A Xe) ជនជាតិកុង (Cong) រស់នៅឃុំណឹមខាវ (Nam Khao)។ លោកសេះ (Xe) និយាយឲ្យដឹងថា តាំងពីឆ្នាំ២០១៤ រដ្ឋបានណែនាំបច្ចេកទេស ផ្គត់ផ្គង់ ដើមទុន ដើម្បីវិនិយោគចិញ្ចឹមពពែ គោ ដូច្នេះគ្រួសារលោកសេះ ទទួលបាន ១០០ លានដុង ក្នុងមួយឆ្នាំ។ រូបថត៖ ថុងធៀន កងទ័ពការពារព្រំដែនភូមិបុំតើ (Bum To) ជួយបងប្អូនជនជាតិឡាហ៊ូ (La Hu) ច្រូតស្រូវ។ រូបថត៖ វៀតគឿង |
មិនត្រឹមតែជនជាតិកុង (Cong) តែប៉ុណ្ណោះទេ ជនជាតិឡាហ៊ូ (La Hu) រស់ក្នុងឃុំបុំតើ (Bum To) បានមានការផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងខ្លាំង ដើម្បីចេញផុតពីស្ថានភាពក្រីក្រ។ នាពេលដែលយើងខ្ញុំទៅតាមកម្មាភិបាលសុខាភិបាល ឡេក្វាងហៀន (Le Quang Hien) ចុះពិនិត្យសុខភាពតាមកាលកំណត់សំរាប់លោកយាយ ភុងភីមឹ (Phung Phi Mu) (អាយុ ៩៦ ឆ្នាំ) រស់នៅភូមិភីនខ (Phin Kho) យើងខ្ញុំបានស្តាប់រឿងរ៉ាវ់អំពីការផ្លាស់ប្តូរជីវភាពរបស់ជនជាតិឡាហ៊ូ (La Hu) ដែលលោកយាយរូបនេះបានមើលឃើញដោយផ្ទាល់ភ្នែក។
ក្នុងគំនិតរបស់លោកយាយមឹ (Mu) យាយមិនចង់ចាំខ្លួនបានឆ្លងកាត់ប៉ុន្មានរយៈពេលឃ្លានបាយទេ តាំងពីពេលជនជាតិឡាហ៊ូ (La Hu) មានទម្លាប់បន្លាស់ទីលំនៅលើបណ្តាភ្នំជាប់ខ្សែព្រំដែន។ ប៉ុន្តែនៅពេលមានស្បៀងអាហារគ្រប់គ្រាន់ យាយរូបនេះចង់ចាំជានិច្ច។ យាយបាននិយាយថា “ក្នុងក្តីសុបិន ខ្ញុំមិនជឿជាក់ថា មានថ្ងៃខ្ញុំមានផ្ទះឈើរឹងមាំ បានហូបបាយរហូតដល់ឆ្អែតនិងមើលឃើញកូនចៅខ្ញុំអាចអានអក្សរដូចឥឡូវនេះ”!
ក៏ក្នុងឃុំបុំតើ (Bung To) នេះ ដោយការជួយឧបត្ថម្ភដើមទុន ពូជនិងជី របស់ធនាគារពិភពលោក ជនជាតិឡាហ៊ូ (La Hu) ក៏បានអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចដោយការដើមចេកទេស។
រហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ ទាំងឃុំនេះមានទំហំដាំដើមចេកទេសចំនួន ១០ ហិចតា ក្នុងមួយឆ្នាំ អាចប្រមូលផលមួយរដូវ។ ចំពោះគ្រួសារមេភូមិភីខ (Phin Kho) លោកស្រី ភុងយ៉សោ (Phung Gio Xo) បានដំដើមចេកទេសទំហំ ១ ហិចតា មួយឆ្នាំគ្រួសារលោកស្រីរូបនេះទទួលបានជិត ២០ លានដុង បូកនឹងប្រាក់ចំណូលពីការលក់ពពែ ដំឡូងមីចំនួន ៣០ លានដុងទៀត ដូច្នេះក្នុងមួយឆ្នាំ គ្រួសារមេភូមិស្វោ (Xo) អាចរកស៊ីបានប្រហែល ៥០ លានដុង។
បន្តដំណើរតាមដងទន្លេដា (Da) ដល់ ពាមបីទន្លេ កន្លែងទន្លេដា (Da) ហូរចូលទន្លេណឹមណា (Nam Na) និងបានមើលឃើញការផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងខ្លាំងនូវជីភាពរស់នៅ របស់ជនជាតិម៉ាង (Mang) រស់នៅឃុំជុងចាយ (Trung Chai) ស្រុកណឹមញូន (Nam Nhun)។
ជនជាតិម៉ាង (Mang) ត្រូវបានចាត់ទុកមានដើមកំណើត នៅតំបន់ពាយ័ព្យ។ ដោយការរស់នៅញែកចេញពីគ្នា ដូច្នេះមុនឆ្នាំ២០១១ ជនជាតិម៉ាង (Mang) ត្រូវប្រឈមមុខនឹងគ្រោះថ្នាក់អន់ថយពូជសាសន៍ ថែមទាំង មូលហេតុរៀបការរវាងសាច់ញាត្តិ តែងតែផ្លាស់ប្តូរទីលំនៅនិងបណ្តាទំនៀមទំលាប់ចាស់ហួសសម័យផងដែរ។
បន្ទាប់ពី ៥ ឆ្នាំអនុវត្តន៍គម្រោង អភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ចក្នុងតំបន់បណ្តាជនជាតិ ៖ ម៉ាង (Mang) ឡាហូ (La Hu) កុង (Cong) កើឡាវ (Co Lao) ២០១១ - ២០២០”របស់រដ្ឋាភិបាល អាជ្ញាធរខេត្តឡាយចូវ (Lai Chau) ដែលបានផ្តល់បរិយាកាសថ្មីសំរាប់បណ្តាភូមិរបស់ជនជាតិម៉ាង (Mang) នៅជុងងចាយ (Trung Chai) និយាយដោយឡែកនិងនៅខេត្តឡាយចូវ (Lai Chau) និយាយរួម។
ស្ត្រីជនជាតិកុង (Cong) រស់នៅឃុំណឹមខាវ (Nam Khao) ពាក់សម្លៀកបំពាក់ប្រពៃណី។ រូបថត៖ វៀតគឿង កម្មាភិបាលសុខាភិបាល ឡេក្វាងហៀន (Le Quang Hien) ចុះពិនិត្យសុខាភាព តាមកាលកំណត់ សំរាប់លោកយាយ ភុងភីមឹ (Phung Phi Mu) (អាយុ ៩៦ ឆ្នាំ) ជនជាតិឡាហ៊ូ (La Hu) រស់នៅភូមិភីនខ (Phin Kho) ឃុំបុំតើ (Bum To) ។ រូបថត៖ វៀតគឿង ជនជាតិកុង (Cong) រស់ក្នុងឃុំណឹមខាវ (Nam Khao) ទិញអាហារ នៅផ្សាទំនើបតូចមួយដែលបានបើកនៅកណ្តាលឃុំ។ រូបថត៖ វៀតគឿង រហូតដល់បច្ចុប្បន្ននេះ ១០០%នៃភូមិសាស្ត្ររស់នៅរបស់ជនជាតិម៉ាង (Mang) ឡាហូ (La Hu) កុង (Cong) បានគ្របដណ្តប់សេវាកម្មទូរសព្ទចល័ត សេវាកម្មទូរទស្សរ៍ ដើម្បីឆ្លើយតបតំរូវការទាក់ទងនិងលើកកម្ពស់ ជីវភាពវប្បធម៌របស់បងប្អូនជនជាតិ។ រូបថត៖ វៀតគឿង ក្រុមស្តែងសិល្បៈជនជាតិឡាហ៊ូ (La Hu) នៅឃុំបុំតើ (Bum To) ហាត់រាំស្គររបស់ជនជាតិគេ។ រូបថត៖ វៀតគឿង |
នៅពេលនិយាយអំពីឃុំទ្រុងចាយ (Trung Chai)ជនរួមជាតិរស់ក្នុងខេត្តឡាយចូវ (Lai Chau) បានចាត់ទុកទីនេះគឺ“ព្រះរាជាណាចក្រ”ចិញ្ចឹម។ គំរូគឺគ្រួសារលោក តាវអាតោយ (Tao A Toi) រស់នៅភូមិណឹមណោ១ (Nam No) ចិញ្ចឹមសត្វគោចំនួន ១០០ ក្បាល និងមានគ្រួសារផ្សេងជាច្រើនបានចិញ្ចឹមគោចំនួនជិតរាប់សិបក្បាល។
បញ្ចប់ដំណើរការនិងស្វែងយល់អំពីជនជាតិទាំងបីដែលធ្លាប់មានស្ថានភាពរស់នៅលំបាកបំផុត នៅខេត្តឡាយចូវ (Lai Chau) ក្នុងដួងចិត្តខ្ញុំស្រាប់តែបង្កើតចំណាប់អារម្មណ៍មិនអាចពិពណ៌នាអំពីជីវភាពថ្មីដែលកំពុងរីកចំរើននៅតំបន់ទន្លេដា (Da) ខាងលើ។ សព្វថ្ងៃនេះ ជនជាតិកុង (Cong) ជនជាតិម៉ាង (Mang) ជនជាតិឡាហ៊ូ (La Hu) រស់នៅភូមិសាស្ត្រខេត្តឡាយចូវ (Lai Chau) បានចេញផុតពីជីវភាព “ស្លឹកពណ៌លឿង” ដើម្បីបោះជំហានជាបណ្តើរៗក្នុងការកសាងជីវភាពសុខដុមរមនានិងសុខសាន្ត នៅតំបន់ជាប់ខ្សែព្រំដែននៃមាតុភូមិ./.
|
អត្ថបទ៖ ថុងធៀន រូបថត៖ វៀតគៀង -ថុងធៀន