ក្រុងហ្វេ ជាក្រុងមួយដែលមានមជ្ឈមណ្ឌលព្រះពុទ្ធសាសនាធំបំផុតក្នុងទូទាំងប្រទេស។ នៅទីនេះ មានវត្តអារាមធំនិងទីសក្ការបូជាគោរពព្រះពុទ្ធសាសនាជាច្រើន។ ជាពិសេស វត្តថៀនមូ (Thien Mu) ជាមហារម្មណីយដ្ឋានមួយ ដែលបានប្រសិទ្ធនាម “អារាមបុរាណល្អឯក” នៅរាជធានីពិសិដ្ឋ មិនត្រឹមតែមានទេសភាពស្ថាបត្យកម្មស្រស់ស្អាតប៉ុណ្ណោះទេ នៅទាំងមានអត្ថន័យក្នុងការវិវត្តន៍នៃប្រវត្តិកកើតនៃរាជធានីក្រុងហ្វេ និងជាមជ្ឈមណ្ឌលរាជអំណាច នៃសម័យរាជការសក្តិភូមិចុងក្រោយបង្អស់របស់វៀតណាម
វត្តថៀនមូ (Thien Mu) ស្ថិតនៅខ្ពង់រាបហាខេ (Ha Khe) បែបមុខឆ្ពោះទៅរកដងទន្លេហឿង (Huong) ដ៏មនោរម្យ។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ/កាសែតរូបភាពវៀតណាម
រឿងដំណាលថា នៅឆ្នាំ១៦០០ ខណៈពេលចូលមកកាន់កាប់ស្រុកធ្វឹនហ្វ័រ (Thuan Hoa) ស្តេចក្រាញ់ ង្វៀនហ្វាង (Nguyen Hoang) (អង្គស្តេចក្រាញ់ដំបូងបង្អស់នៃវង្សត្រកូលង្វៀន (Nguyen) កាន់កាប់នៅតំបន់ខាងក្នុង) បានយាងទៅត្រួតពិនិត្យភូមិសាស្រ្តដោយអង្គឯងផ្ទាល់ ដើម្បីបើកពង្រីកដែនដី សាងសង់មូលដ្ឋានភោគទ្រព្យ។ នៅគ្រាលមួយ ព្រះអង្គបានយាងធ្វើដំណើរទៅកាន់ដើមប្រភពទន្លេហឿង (Huong) ព្រះអង្គទតឃើញនៅច្រាំងខាងជើង មានខ្ពង់រាបតូចមួយឈ្មោះហាខេ (Ha Khe)អណ្តែតលយផុតឡើងមួយកំណាត់ បង្កើតជារូបរាងដូចជានាគកំពុងបែរក្បាលងាកមើលមកក្រោយ។ អ្នកស្រុកនៅតំបន់បាននិទានថា នាពេលរាត្រីមានទេវតាមួយអង្គ គ្រងសម្លៀកបំពាក់ខោពណ៌បៃតង អាវពណ៌ក្រហម បង្ហាញរូបនៅលើខ្ពង់រាប ពោលប្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នាថា នឹងមានស្តេចក្រាញ់ទសពិធរាជធម៌មួយអង្គ យាងមកទីនេះកសាងវត្តដើម្បីប្រជុំបារមី ទ្រទ្រង់ដង្ហើមនាគធ្វើឱ្យប្រទេសណាម (Nam) បានរុងរឿងរឹងមាំចីរកាល។
សេ្តចក្រាញ់ង្វៀនហ្វាង (Nguyen Hoang) ទ្រង់សន្តាប់រឿងរ៉ាវ មានចិត្តរំភើបជាខ្លាំង នៅឆ្នាំ១៦០១ ព្រះអង្គបានបង្គាប់ឱ្យកសាងវត្តមួយខ្នងនៅលើខ្ពង់រាប ដាក់ឈ្មោះថា “ថៀនមូ (Thien Mu)” មានន័យថា “ទេវតាស្ថានសួគ៌”។ ដល់ឆ្នាំ១៨៦២ ដោយសារក្រែងពាក្យ “ថៀន (Thien)” ប៉ះពាល់ដល់ “មេឃា” ដូច្នេះព្រះមហាក្សត្រទឺដឹក (Tu Duc) បានប្តូរឈ្មោះ “ថៀនមូ (Thien Mu)” ទៅជា “ឡិញមូ (Linh Mu)” មានន័យថា “ទេវតាសក្តិសិទ្ធិ"។
នៅទីលានវត្ត មានសសរស្តម្ភធំចំនួន៤ និងកាំជណ្តើរឡើងទៅកាន់វត្ត មាន១៩កាំ។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ/កាសែតរូបភាពវៀតណាម
ប្រាង្គផឿកយ្វៀន (Phuoc Duyen) ជានិមិត្តរូបវប្បធម៌មួយក្នុងចំណោមនិមិត្តរូបវប្បធម៌ដែលល្បីឈ្មោះនៅក្រុងហ្វេ។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ/កាសែតរូបភាពវៀតណាម
ខ្លោងទ្វារពីរជាន់ ជាន់ខាងលើអាសនាបូជាស្តេចក្រាញ់ង្វៀនហ្វាង (Nguyen Hoang) និងនាងទេវតា។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ/កាសែតរូបភាពវៀតណាម
រូបសំណាកធម្មបាល២អង្គ នៅយាមខ្លោងទ្វារកណ្តាល។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ/កាសែតរូបភាពវៀតណាម
ភ្ញៀវទេសចរមកទស្សនានិងបូជាព្រះពុទ្ធ។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ/កាសែតរូបភាពវៀតណាម
គិតតាំងពីឆ្នាំ១៦០១ រហូដល់បច្ចុប្បន្ន វត្តថៀនមូ (Thien Mu) បានឆ្លងកាត់រយៈពេល៤២១ឆ្នាំ រួមដំណើររុងរឿង និងដុនដាបនៃប្រវត្តិសាស្រ្ត ក៏ប៉ុន្តែនៅរក្សាបានភាពស្រស់ស្អាតនៃទេសភាព និងស្ថាបត្យកម្ម សក្តិសមនឹងកិត្តិនាម «រម្មណីយដ្ឋានមួយក្នុងចំណោមរម្មណីយដ្ឋានល្បីឈ្មោះទាំង២០នៅក្រុងហ្វេ» និងជាវត្តធំបំផុតនៅក្រុងហ្វេផងដែរ។
បច្ចុប្បន្ន វត្តស្ថិតនៅចំណុះភូមិសាស្រ្តសង្កាត់គីមឡុង (Kim Long) នៅចម្ងាយពីមជ្ឈមណ្ឌលក្រុងហ្វេ ប្រមាណ៥គីឡូម៉ែត្រ។ ខាងមុខខ្លោងទ្វារវត្ត មានចំណត់នាវាធំសម្ចត់លើដងទន្លេហឿង (Huong) មនោរម្យ។ នៅខាងក្រោម តាមដងផ្លូវធ្វើដំណើរទៅកាន់ទីលានវត្ត មានកាំជណ្តើរចំនួន១៩កាំ ក្រាលដោយថ្ម នៅលើកាំទី៥ មានសសរស្តម្ភធំចំនួន៤។ ក្នុងទីលានវត្ត នៅចំកណ្តាលសួនឧទ្យានមានដើមស្រល់ជាច្រើនគ្របបៃតងស្រស់ មានប្រាង្គផឿងយៀន (Phuoc Duyen) សងខាងមានជួងមួយ និងផ្ទះតម្កល់ផ្ទាំងសិលាចារិកចំនួន៣ខ្នង។ នៅខាងក្រោយប្រាង្គផឿងយៀន (Phuoc Duyen) គឺខ្លោងទ្វារពីរជាន់ ជាន់ខាងលើមានតម្កល់បដិមាស្តេចក្រាញ់ង្វៀនហ្វាង (Nguyen Hoang) និងនាងទេវតា ដែលបានពន្យល់សុបិនថានឹងមានស្តេចមួយអង្គ យាងមកកសាងវត្តនៅទីនេះ។ ខ្លោងទ្វារមានច្រកចេញ-ចូល៣ ច្រកនីមួយៗមានធម្មបាលយាមពីរអង្គៗ ដែលសាងពីកំបោលដ៏ប្រណីត។ នៅខាងក្នុងខ្លោងទ្វារសងខាងឆ្វេង-ស្ដាំមានផ្ទះល្វែងពីរខ្នង មានធម្មបាល៦អង្គ គងស្មឹងស្មាធិ៍នៅក្បែរផ្លូវចូល។ ធ្វើដំណើរពីខ្លោងទ្វារឆ្លងកាត់ទីលានទូលាយមួយ នឹងចូលដល់វិហារធំមួយបានកសាងតាមបែបស្ថាបត្យកម្មផ្ទះរឿង (Ruong) ប្រពៃណីក្រុងហ្វេ ក៏ប៉ុន្តែមានរាងសណ្ឋានបែបស្ថាបត្យកម្មរាជវាំង ជាមួយដំបូលប្រក់ក្បឿង២ជាន់គ្របលើគ្នា កន្ទុយមាន់និងក្បូរក្បាច់រចនាក្រឡាតុបតែង ដូចជារូបភាពធ្លាប់បានឃើញ នៅតាមសំណង់រាជវាំងនៃរាជការង្វៀន (Nguyen)។ ខាងក្រោយវិហារធំ មានសួនឧទ្យានសម្បូរទៅដោយដើមឈើកម្រជាច្រើន។ ក្នុងសួនឧទ្យានមានកុដិព្រះសង្ឃ មណ្ឌលទីសក្ការបូជា ខាងក្រោយទៀត មានព្រៃដើមស្រល់ និងចិតេយតម្កល់ធាតុព្រះចៅអធិការគ្រប់ជំនាន់។
វិហារធំ បានកសាងតាមបែបផ្ទះរឿង (Ruong) ប្រពៃណីក្រុងហ្វេ ប៉ុន្តែរងឥទ្ធិពលស្ថាបត្យកម្មរាជវាំងនៃរាជការង្វៀន (Nguyen)។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ/កាសែតរូបភាពវៀតណាម
ស្ថាបត្យកម្មរាជវាំង រំលេចច្បាស់ដោយសម្ពន្ធរចនាគ្រឿងបង្គំសសរ និងក្រឡាតុបតែងនៅខាងក្នុងវិហារធំ។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ/កាសែតរូបភាពវៀតណាម
បង្គំកន្ទុយមាន់ ទបង្ហូរទឹករូបរាងពពក នាគដាំដោយសេរ៉ាមិច បែបស្ថាបត្យកម្មរាជវាំងនៃរាជការង្វៀន (Nguyen)។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ/កាសែតរូបភាពវៀតណាម
សងខាងឆ្វេងស្ដាំខាងក្រោយខ្លោងទ្វារគឺផ្ទះល្វែងពីរខ្នងតម្កល់រូបសំណាកធម្មបាល។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ/កាសែតរូបភាពវៀតណាម
វត្តមានរូបសំណាកធម្មបាលធំចំនួន១២អង្គ សាងដោយកំបោលរចនាយ៉ាងប្រណីត រូបរាងស្មិងស្មាធិ៍គង់នៅក្បែរផ្លូវចូល។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ/កាសែតរូបភាពវៀតណាម
ចាប់តាំងពីថ្ងៃកសាងរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃ វត្តថៀនមូ (Thien Mu) បានឆ្លងកាត់ការជួសជុលជាច្រើនលើកច្រើនសា ខណៈដែលជួលជុលធំបំផុតគឺនៅឆ្នាំ១៧១៤ ក្រោមសម័យរាជការង្វៀន ភុកជូ (Nguyen Phuc Chu) (ស្តេចក្រាញ់ជំនាន់ទី៦) ទើបបញ្ចេញបានលក្ខណៈស្ថាបត្យកម្មរាជវាំង រូបសណ្ឋានស្កឹមស្កៃដូចជាសព្វថ្ងៃ។ ក្រៅពីបង្គាប់ឱ្យកសាងសំណង់ធំៗដូចជា ប្រាង្គជួង ប្រាង្គស្គរ វិហារ កុដិព្រះសង្ឃ ធម្មសភា អគារបណ្ណាល័យ។ល។ ស្តេចក្រាញ់ង្វៀន ភុកជូ (Nguyen Phuc Chu) នៅទាំងបង្គាប់ស្មិតជួងធំមួយ ដែលមានទម្ងន់ប្រមាណជាង ២.០០០គីឡូក្រាម និងធ្វើសិលាចារិកប្រសិទ្ធនាមថា “ទ្រង់ទស្សនាវត្តថៀនមូ (Ngu Kien Thien Mu Tu)” មានកម្ពស់៣,៨៩ម៉ែត្រ ទទឹង១,៦៨ម៉ែត្រ កម្រាស់០,២៥ម៉ែត្រ តម្កល់នៅលើខ្នងអណ្តើកថ្ម។ វត្ថុទាំងពីរនេះ បច្ចុប្បន្នត្រូវបានទទួលស្គាល់ជារតនវត្ថុជាតិ។
នៅឆ្នាំ១៨៤៤ ស្តេចថេវ ទ្រី (Trieu Thi) បង្គាប់ឱ្យកសាងប្រាង្គទឺ ញឹន (Tu Nhan)(ក្រោយមកប្តូរឈ្មោះជាប្រាង្គផឿក យៀន - Phuoc Duyen) តាមបែបស្ថាបត្យកម្មស្រស់ស្អាត នៃរាងអដ្ឋកោណ កម្ពស់២១ម៉ែត្រ រួមមាន៧ជាន់ នៅខាងមុខខ្លោងទ្វារវត្ត។ បច្ចុប្បន្ន ប្រាង្គបានក្លាយជាសំណង់គំរូ ពិសេស នៃស្ថាបត្យកម្មវត្តបុរាណវៀតណាម និងជានិមិត្តរូបវប្បធម៌មួយ ក្នុងចំណោមនិមិត្តរូបវប្បធម៌ល្បីឈ្មោះនៅក្រុងហ្វេ។
ឆ្លងកាត់ពេលវេលា ភ្លៀងក្តៅ ផ្នែកស្ថាបត្យកម្មវត្តមួយចំនួនមានសភាពទ្រុឌទ្រោមជាសន្សឹមៗ ដូចនេះកាលពីឆ្នាំ២០០៣ដល់ឆ្នាំ២០០៦ វត្តថៀនមូ (Thien Mu)បានបន្តការជួលជុលម្តងទៀត ដោយសរុបថវិកាចំនួន២៦ពាន់លានដុង (ប្រហែល១លានដុល្លាអាមេរិក) លើមូលដ្ឋានអភិរក្សស្ថាបត្យកម្មដូចដើម។
បច្ចុប្បន្ន វត្តថៀនមូ (Thien Mu) ជាអាសយដ្ឋានទេសចរណ៍ល្បីមួយនៅក្រុងហ្វេ រៀងរាល់ឆ្នាំ ទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរ ពុទ្ធបរិសទ្យ អញ្ជើញមកទស្សនានិងបូជារាប់លានលើកនាក់។ មកទស្សនាវត្តថៀន មូ (Thien Mu) ភ្ញៀវទេសចរមិនត្រឹមតែបានគយគន់សម្រស់ដ៏មនោរម្យ វិចិត្រ នៃកេរដំណែលស្ថាបត្យកម្មសិល្បៈជាតិប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងបានស្វែងយល់បន្ថែមអំពីនិមិត្តរូបមួយ ក្នុងចំណោមនិមិត្តរូបល្បីៗ ដែលបានផ្សារភ្ជាប់នឹងប្រវត្តិកកើតរាជវាំងក្រុងហ្វេ៕
រៀងារាល់ឆ្នាំ វត្តទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរ ពុទ្ធបរិសទ្យ អញ្ជើញមកទស្សនានិងបូជារាប់លានលើកនាក់។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ/កាសែតរូបភាពវៀតណាម
ប្រាង្គជួង ស្ថិតនៅកណ្តាលសួនឧទ្យានដើមស្រល់ អន្ទោលតាមវាយោបក់បោក។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ/កាសែតរូបភាពវៀតណាម
កញ្ញាក្រុងហ្វេមកលំហែកម្សាន្តនៅវត្តថៀនមូ (Thien Mu)។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ/កាសែតរូបភាពវៀតណាម
ភ្ញៀវទេសចរបរទេស មកទស្សនាវត្តថៀន មូ (Thien Mu)។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ/កាសែតរូបភាពវៀតណាម
ភ្ញៀវទេសចរទស្សនា ថតរូបអនុស្សាវរីយ៍នៅវត្តថៀនមូ (Thien Mu)។ រូបថត៖ ថាញហ្វ័រ/កាសែតរូបភាពវៀតណាម