រូបថតឧទាហរណ៍៖ REUTERS/Mike Blake

យោងតាមរបាយការណ៍យថាទស្សន៍សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក (WEO) ដែលត្រូវបាន IMF ប្រកាស នៅមុនកិច្ចប្រជុំជាប្រចាំ សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកត្រូវបានគេព្យាករណ៍ថានឹងសម្រេចបានកំណើន ៣,២% នៅឆ្នាំនេះ ពោលគឺខ្ពស់ជាងកម្រិត ៣% ដែលបានព្យាករណ៍កាលពីខែកក្កដា។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅឆ្នាំ ២០២៦ កំណើនត្រូវបានព្យាករណ៍ថានឹងថយចុះដល់ ៣,១%។

ភាពអាប់អួររយៈពេលវែង

ដោយពន្យល់ពីការព្យាករណ៍សេដ្ឋកិច្ចថ្មីៗនេះ មូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ IMF បាននិយាយថា ការបង្កើនកំណើនដែលបានព្យាករណ៍ក្នុងឆ្នាំនេះ គឺភាគច្រើនដោយសារកត្តាបណ្ដោះអាសន្ន ដូចជាការដែលសហគ្រាសនិងគ្រួសារនានាជំរុញខ្លាំងនូវការទិញទំនិញ មុនពេលអត្រាពន្ធខ្ពស់ចូលជាធរមាន រួមជាមួយនឹងការចុះខ្សោយនៃប្រាក់ដុល្លារអាមេរិក ដែលគាំទ្រដល់ពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ របាយការណ៍បានធ្វើអត្ថាធិប្បាយថា ក្នុងរយៈពេលមធ្យម និងវែង យថាទស្សន៍នៅតែអាប់អួរ។

ហេតុផលដំបូងគឺថា ភាពតានតឹងពាណិជ្ជកម្មពិភពលោកកំពុងបង្ហាញសញ្ញានៃការកើនឡើង នៅពេលដែលប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក Donald Trump បានប្រកាសកាលពីថ្ងៃទី ១០ ខែតុលាថា លោកនឹងដាក់ពន្ធបន្ថែម ១០០% លើទំនិញរបស់ចិនចាប់ពីថ្ងៃទី ១ ខែវិច្ឆិកា ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការរឹតត្បិតថ្មីៗនេះរបស់ទីក្រុងប៉េកាំងលើការនាំចេញដីកម្រ។ កាលពីថ្ងៃទី ១៥ ខែតុលា លោក Donald Trump ថែមទាំងបានប្រកាសថា សហរដ្ឋអាមេរិក «កំពុងស្ថិតក្នុងសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មជាមួយចិន»។ ទោះបីជាភាគីទាំងពីរក្រោយមកបានបញ្ជូនសញ្ញានៃការបញ្ចុះកំដៅ ហើយប្រកាសត្រៀមខ្លួនជាស្រេចធ្វើការចរចាឱ្យបានឆាប់បំផុតតាមដែលអាចធ្វើទៅបានក៏ដោយ ប៉ុន្តែអ្នកជំនាញនៅតែចាត់ទុកថាទំនាក់ទំនងសេដ្ឋកិច្ចអាមេរិក-ចិន នៅមានបញ្ហាដែលមិនអាចទាយទុកជាមុនបាន ហើយអាចជះឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានដល់យថាទស្សន៍ រយៈពេលមធ្យម និងរយៈពេលវែងនៃសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក។

អគ្គនាយិកាអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក (WTO) លោកស្រី Ngozi Okonjo-Iweala មានប្រសាសន៍ថា៖ "គំរូរបស់យើងបង្ហាញថា មិនថាការកាត់ផ្តាច់ណាមួយដែលបំបែកពិភពលោកទៅជាប្លុកពាណិជ្ជកម្មចំនួន ២ នឹងបណ្តាលឱ្យ GDP សកលធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំងក្នុងរយៈពេលវែង។ ការធ្លាក់ចុះអាចមានកម្រិតរហូតដល់ ៧% ហើយសម្រាប់ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ការខាតបង់លើសុខុមាលភាពអាចឡើងដល់កម្រិតពីរខ្ទង់។"

លើសពីនេះ របាយការណ៍របស់ IMF ក៏បង្ហាញផងដែរថា យថាទស្សន៍កំណើនមិនសូវមានសុទិដ្ឋិនិយមសម្រាប់ប្រទេសសេដ្ឋកិច្ចធំៗជាច្រើននោះឡើយ។ សម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចលេខ ១ របស់

ពិភពលោក IMF ព្យាករណ៍ថា សេដ្ឋកិច្ចអាមេរិកនឹងថយចុះមកត្រឹម ២% នៅឆ្នាំនេះ ដែលជាការថយចុះគួរឱ្យកត់សម្គាល់បើធៀបនឹងឆ្នាំ ២០២៤ ហើយត្រូវបានគេរំពឹងថា នឹងនៅកម្រិត ២,១% ក្នុងឆ្នាំ២០២៦។ តំបន់ចាយប្រាក់អឺរ៉ូត្រូវបានព្យាករណ៍ថា នឹងកើនឡើងត្រឹមតែ ១,២% នៅឆ្នាំនេះ និង១,១% នៅឆ្នាំក្រោយប៉ុណ្ណោះ។ សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសចិនត្រូវបានគេរំពឹងថា នឹងធ្លាក់ចុះមកត្រឹម ៤,៨% នៅឆ្នាំនេះ និង ៤,២% ក្នុងឆ្នាំ ២០២៦។ នាយិកាប្រតិបត្តិ IMF លោកស្រី Kristalina Georgieva បាននិយាយថា៖

"យថាទស្សន៍កំណើនរយៈពេលមធ្យមនៅតែខ្សោយ។ បំណុលសាធារណៈកំពុងខិតជិតដល់កម្រិតខ្ពស់បំផុត និងបន្តកើនឡើង ខណៈពេលដែលសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកកំពុងបាត់បង់តុល្យភាព។ ការផ្លាស់ប្ដូរនៃកម្លាំង កំពុងធ្វើឱ្យសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក កាន់តែពិបាកព្យាករណ៍ ហើយប្រការនេះកំពុងប៉ះពាល់ដល់ប្រជាជន"។

ក្តីសង្ឃឹមថ្មី

ទោះបីជាមានហានិភ័យគួរឱ្យព្រួយបារម្ភជាច្រើនចំពោះសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកក្នុងរយៈពេលមធ្យមក៏ដោយ ប៉ុន្តែនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំជាប្រចាំ នៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន IMF និងអង្គការជាច្រើនក៏បានសង្កត់ធ្ងន់លើកត្តាមួយចំនួនអាចក្លាយជាចំណុចភ្លឺដែលនាំផ្លូវសម្រាប់កំណើនសកល។ យោងតាមលោក Pierre-Olivier Gourinchas ប្រធាននាយកដ្ឋានស្រាវជ្រាវរបស់ IMF កត្តាមួយក្នុងចំណោមកត្តាដែលជួយកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់នៃការតក់ស្លុតពន្ធគយក្នុងឆមាសទីមួយនៃឆ្នាំនេះ គឺការផ្ទុះឡើងនៃការវិនិយោគលើបញ្ញាសិប្បនិមិត្ត (AI)។ នៅក្នុងរបាយការណ៍ស្តីពីពាណិជ្ជកម្មសកលដែលបានចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃទី ៨ ខែតុលា អង្គការ WTO ក៏បានសង្កត់ធ្ងន់លើតួនាទីកាន់តែធំរបស់ AI នៅក្នុងពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក ក៏ដូចជាការរួមវិភាគទានចំពោះកំណើនផងដែរ។ ប្រធានសេដ្ឋវិទូរបស់ WTO លោក Marc Bachetta បានធ្វើអត្ថាធិប្បាយថា៖

"ពាណិជ្ជកម្មទំនិញដែលទាក់ទងនឹង AI គឺជាកម្លាំងចលករដ៏សំខាន់នៃកំណើនខ្លាំងរបស់ពាណិជ្ជកម្មសកលនៅក្នុងឆមាសទីមួយនៃឆ្នាំនេះ នៅពេលដែលតំលៃពាណិជ្ជកម្មនៃផលិតផលទាំងនេះបានកើនឡើង ២០% ក្នុងមួយឆ្នាំ ដែលស្មើនឹងជិតពាក់កណ្តាលនៃកំណើនពាណិជ្ជកម្មសកលក្នុងឆ្នាំកន្លងទៅ បើទោះបីជាទំនិញដែលទាក់ទងនឹង AI ស្រូបយកត្រឹមតែ ១០% នៃពាណិជ្ជកម្មទំនិញសរុបក៏ដោយ។ ការកើនឡើងនៃពាណិជ្ជកម្មទាក់ទងនឹង AI ត្រូវបានជំរុញដោយការវិនិយោគជាប្រព័ន្ធ ទៅក្នុងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធឌីជីថល ចាប់ពី semiconductors រហូតដល់ម៉ាស៊ីនមេពពក”។

យោងតាមនាយិកាប្រតិបត្តិ IMF លោកស្រី Kristalina Georgieva កត្តាមួយទៀតដែលអាចជួយសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ជៀសផុតពីសេណារីយ៉ូកាន់តែអាក្រក់ នាពេលខាងមុខគឺការសម្រេចចិត្តរបស់ប្រទេសភាគច្រើន ដោយមិនសងសឹកនឹងការដាក់ពន្ធ ដោយប្រធានាធិបតីអាមេរិកលោក Donald Trump។ បន្ទាប់មក ដោយសារតែភាពមិនប្រាកដប្រជានៃពាណិជ្ជកម្មសកលនាពេលថ្មីៗនេះ ប្រទេសជាច្រើនបានជំរុញយុទ្ធសាស្រ្តដើម្បីធ្វើពិពិធកម្មទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្ម ស្វែងរកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពាណិជ្ជកម្មថ្មីនៅខាងក្រៅគន្លងអាមេរិក-ចិន។ យោងតាមរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងផែនការ អភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច និងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិអេហ្ស៊ីប Rania Al-Mashat ការបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងតំបន់គឺជា "លទ្ធផលដែលមិនអាចជៀសបាន" នៃការវិវឌ្ឍន៍ជាសកល នាពេលកន្លងមក ហើយនឹងបន្តជាទិសដៅសំខាន់សម្រាប់ប្រទេសនានា នាពេលខាងមុខ៕