មិនត្រឹមតែជាមុខម្ហូបតំណាងឱ្យវប្បធម៌ម្ហូបអាហាររបស់តំបន់​មឿង​ឡ (Muong Lo) (ទីរួម​ស្រុក​ ងៀឡូ (Nghia Lo) ខេត្ត អៀនបាយ (Yen Bai)) ប៉ុណ្ណោះទេ បាយ​ដំណើបប្រាំពណ៌ក៏មានអត្ថន័យពិសេសក្នុងទស្សនៈ និងគំនិតរបស់ប្រជាជនថៃផងដែរ។ នោះគឺជា "ទ្រឹស្តីធាតុទាំងប្រាំ" ។ បាយដំណើបប្រាំពណ៌តែងបានធ្វើឡើងក្នុងពិធីបុណ្យទាន និងបុណ្យតេត ដើម្បីបង្ហាញពីបំណងប្រាថ្នាបរបស់មនុស្ស។ នេះជាក្តីស្រលាញ់ ពោលគឺកត្តញ្ញូ ការគោរពរាប់អានចំពោះម្តាយនិង​ឪពុក និងជាពិសេសគឺបំណងប្រាថ្នានូវ​ក្តីស្នេហាដ៏ស្មោះត្រង់របស់គូស្នេហ៍ តាមរយៈនោះ គេបួង​សួងសុំ​សំណាងល្អ សេចក្តីសុខសាន្ត​ដល់ភូមិ និងស្រុកកំណើត។

បាយ​ដំណើបមាន ៥ ពណ៌ រួមមាន ពណ៌ស ពណ៌ស្វាយ ពណ៌ខ្មៅ ពណ៌លឿង និងពណ៌ក្រហម។ ពណ៌នីមួយៗមានអត្ថន័យ និង​បង្ហាញពីបំណងប្រាថ្នារបស់ប្រជាជនថៃ នៅតំបន់​មឿង​ឡ (Muong Lo)  ដែលជាវាលស្រែធំទីពីរនៅតំបន់ភាគពាយ័ព្យ។

ជនជាតិថៃដែលរស់នៅក្នុងតំបន់​មឿង​ឡ (Muong Lo)  ជឿជាក់ថា បាយដំណើបពណ៌ក្រហមតំណាងឱ្យបំណងប្រាថ្នាចង់រស់នៅ និងប្រាថ្នានៃអនាគតភ្លឺស្វាង។ បាយដំណើបពណ៌ស្វាយ និងខ្មៅតំណាងឱ្យពណ៌នៃដីជីរជាតិ។ ពួកគេតែងតែចាត់ទុកថា​ ដីជាទ្រព្យ​សម្បត្តិមានតម្លៃ ដែលត្រូវការថែរក្សានិងអភិវឌ្ឍ។ បាយដំណើបពណ៌លឿងតំណាងឱ្យភាពរុងរឿង និងវិបុលភាព ជាក្តីប្រាថ្នាដែលប្រជាជនទាំងអស់នៅទីនេះចង់បាន។ បាយ​ដំណើបពណ៌ស តំណាង ឱ្យសេចក្តីស្រឡាញ់ដ៏បរិសុទ្ធ និងស្មោះត្រង់ ជាធម៌កត្តញ្ញូចំពោះឪពុកម្តាយ និងអ្នកមានគុណ។

ប្រជាជនថៃជ្រលក់ពណ៌អង្ករដំណើប ដើម្បីធ្វើបាយ​ដំណើប​ប្រាំពណ៌។

បន្ទាប់​ពី​អង្ករដំណើបត្រូវបានជ្រលក់ក្នុងទឹកដែលត្រាំ​​ស្លឹក​ និង​មើមរុក្ខជាតិ​ធម្មជាតិ នឹង​បង្កើត​ពណ៌​ដូចបំណង។

ប្រជាជនថៃនៅតំបន់ ​មឿង​ឡ (Muong Lo) បាន​តុប​តែង​បាយ​ដំណើបជាច្រើនទម្រង់ទៅតាមពិធីបុណ្យនីមួយៗ។ ពេលខ្លះ បាយដំណើបបានតុបតែងជារាងផ្កាមាន​ត្របកចំនួន ៥  ហើយត្របកនីមួយៗមាន ពណ៌ខុសៗគ្នា។ ពេលខ្លះគេប្រើពុម្ភ​ឈើ ដើម្បី​តុបតែង​បាយ​ដំណើប តាម​​រូបរាងមាន​ច្រើនស្រទាប់ ស្រទាប់នីមួយៗមានពណ៌ខុសគ្នា…  ទោះ​បី​​ការតុបតែង​បាយ​ដំណើប​តាម​ទម្រង់​ណា​ក៏ដោយ បាយ​ដំណើប​​នៅ​តែមាន​ភាពស្រស់ស្អាត និង​ទាក់ទាញ​ភ្ញៀវ​បរទេស​និង​ក្នុង​ស្រុក នៅពេល​មក​លេង​តំបន់ មឿង​ឡ (Muong Lo)  នេះ។

គ្រឿង​ផ្សំធ្វើបាយ​​ដំណើប​ប្រាំ​ពណ៌​រួម​មាន អង្ករ​ដំណើប​ក្រអូប ស្លឹក និង​មើមរុក្ខាជាតិ។ ពណ៌​នៃ​បាយ​ដំណើប​ប្រាំ​ពណ៌​ត្រូវ​បាន​គេ​ជ្រលក់នឹងទឹកដែលត្រាំ​ស្លឹក​ឈើនិង​មើម​រុក្ខាជាតិ។ ទោះបី​ធ្វើ​បាយ​ដំណើប​ប្រាំ​ពណ៌​មិន​ពិបាក​ក៏ដោយ ប៉ុន្តែការ​ធ្វើ​ម្ហូប​នេះ​ទាមទារ​ភាព​ល្អិតល្អន់​របស់​ស្ត្រី​ដែរ។ ដូច្នេះហើយ ពេលហូប​បាយ​ដំណើបនៃតំបន់ មឿង​ឡ (Muong Lo) ​នេះ ភ្ញៀវនឹងមើល​ឃើញ​នូវ​ភាព​ផ្ចិតផ្ចង់​​របស់ស្ត្រីនៅតំបន់ភាគពាយ័ព្យ។

ដើម្បីធ្វើឱ្យបាយដំណើបមានរសជាតិឆ្ងាញ់ ដំណាក់កាលដំបូងគឺការជ្រើសរើសគ្រឿងផ្សំ។ ប្រភេទអង្ករដំណើបដែលជ្រើសរើសគឺអង្ករដំណើបមានគុណភាពល្អ ១០ គ្រាប់ ដូច ១០ គ្រាប់។ អង្ករដំណើបបាន​បែង​ចែក​ជា ៥ផ្នែក​ស្មើៗគ្នា ហើយបានត្រាំក្នុងទឹក(ទឹក​សុទ្ធ​លាយ​នឹងទឹក​ពណ៌​ត្រាំស្លឹក​និង​មើមរុក្ខាជាតិ) ដែលមាន​ពណ៌ខុស​គ្នាក្នុងរយៈពេល ៦ ទៅ ៨ ម៉ោង ។ មានស្លឹក និងមើមឈើជាច្រើនប្រភេទ បានបង្កើតពណ៌សម្រាប់បាយ​ដំណើបប្រាំពណ៌។ ជាធម្មតា បាយ​ដំណើបពណ៌ស្វាយ បានមកពីស្លឹកមួយ​ប្រភេទ ដាក់​បន្ថែមផេះល្អិតៗ ដើម្បីក្លាយជាពណ៌ក្រហម។ ពណ៌លឿងបានមកពីមើមរមៀតចាស់។ ចុង​ក្រោយគឺ ពណ៌ស ដែលជាពណ៌នៃអង្ករដំណើបធម្មជាតិ ដោយគ្មានជ្រលក់ក្នុងទឹក​ពណ៌ណាឡើយ។

ប្រជាជន​ថៃ​នៅតំបន់ មឿង​ឡ (Muong Lo) ​ចំហុយអង្ករ ៥ ពណ៌ក្នុង​ឆ្នាំងធ្វើ​ពី​ឈើ។ 

ដំណាក់កាល​ជ្រលក់​ពណ៌​អង្ករ​ដំណើប​គឺ​ស្មុគស្មាញ​ណាស់​។ ផ្លែឈើ មើម និងស្លឹកឈើត្រូវបុក និងច្របាច់ដោយឡែកពីគ្នា ដើម្បីទទួលបានទឹកពណ៌ និងលាយជាមួយអង្ករដំណើបក្នុងផើងផ្សេងៗ ដើម្បីចៀសវាងការលាយពណ៌។

ទឹកជ្រោះសម្រាប់ចំហុយបាយដំណើបជាទឹកបរិសុទ្ធ ។ ទឹក​នេះ​យកពី​ចន្លោះភ្នំ ដោយ​មាន​ចរន្តទឹក​ស្រស់​ស្អាត​ក្រោម​ដី នៅតំបន់​ភ្នំ​ព្រៃ។ នេះក៏ជាប្រការអាថ៌កំបាំងផងដែរ ដូច្នេះហើយ ទោះបីជាកន្លែងផ្សេងទៀតអាចរៀនពីរបៀបធ្វើបាយដំណើបប្រាំពណ៌ក៏ដោយ ក៏មិនអាចទទួលបានរសជាតិដូចបាយដំណើបដែលបងប្អូនប្រជាជនជននៅទីនេះដែរ។

រសជាតិធម្មជាតិនៃបាយដំណើបប្រាំពណ៌ បង្កើតភាពទាក់ទាញសម្រាប់ភ្ញៀវពិសារ។ 

ចំហុយ​បាយដំណើបគឺជាដំណាក់កាលចុងក្រោយ។ ដំណាក់កាលនេះបង្ហាញពីភាពប៉ិន​ប្រសប ភាពផ្ចិតផ្ចង់ និងបទពិសោធន៍របស់ស្ត្រី។ ស្ត្រីនៅតំបន់ មឿងឡ (Muong Lo) តាំងពីតូច ត្រូវបានម្តាយ និងជីដូនណែនាំពីរបៀបជ្រើសរើសអង្ករដំណើបឆ្ងាញ់ របៀបជ្រលក់អង្ករ ចំហុយអង្ករដំណើប ភ្លើង... នេះជាអាថ៌កំបាំងមួយសម្រាប់ស្ត្រីនៅតំបន់ មឿងឡ (Muong Lo) រក្សាសុភមង្គល ។

ថ្វីត្បិតតែបាយដំណើបប្រាំពណ៌ជាមុខម្ហូបដ៏ពេញនិយមក៏ដោយ តែនេះបង្ហាញនូវតម្លៃមនោគមវិជ្ជា និងវប្បធម៌ជាច្រើនក្នុងគំនិត និងអាកប្បកិរិយារបស់ប្រជាជនថៃ ហើយត្រូវបានបង្កើតផលិតផលដែលធម្មជាតិផ្តល់ឲ្យតំបន់នេះ។ អាស្រ័យហេតុនេះ បាយដំណើបប្រាំពណ៌ក៏ត្រូវបានចាត់ទុកថាជាម្ហូបឈ្ងុយឆ្ងាញ់​នៃតំបន់ មឿង​ឡ ( Muong Lo) ។/. 

អត្ថបទ៖ វីថាវ/កាសែតរូបភាពវៀតណាម

រូបថត៖ វៀតគឿង/កាសែតរូបភាពវៀតណាម ប្រែសម្រួល​ដោយង្វៀន​យ៉ាង