Ngày 17/5, tờ “The Sydney Morning Herald” của Australia đã đăng tải bài viết với tiêu đề “Động thái hàng hải của Bắc Kinh làm leo thang căng thẳng khu vực”, trong đó nhận định Bắc Kinh biết rõ việc hạ đặt giàn khoan giàn khoan dầu Hải Dương - 981 (Haiyang 981) là “hành động khiêu khích”.

Theo tờ báo, Trung Quốc đã đưa giàn khoan Hải Dương - 981 vào trong Vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Việt Nam, đồng thời điều động máy bay cùng 80 tàu, trong đó có 7 tàu chiến của Hải quân Trung Quốc, tới khu vực đặt giàn khoan trị giá 1 tỷ USD.

Tờ báo chỉ trích các hành động của Trung Quốc “làm gia tăng căng thẳng một cách nguy hiểm trên Biển Đông”.

Tờ báo cho biết các nhà hoạch định chiến lược tại Australia và khu vực đang tìm hiểu lý do Trung Quốc chọn thời điểm này để leo thang căng thẳng với Việt Nam.

Cũng như việc Bắc Kinh tuyên bố thiết lập Vùng nhận dạng phòng không (ADIZ) trên biển Hoa Đông, các nhà phân tích cho rằng các động thái gần đây của Trung Quốc phù hợp với ý đồ đẩy mạnh việc đánh giá phản ứng của các nước láng giềng trong cuộc đấu lâu dài nhằm kiểm soát Biển Đông.

Trước đó, Giáo sư Carl Thayer, chuyên gia về Biển Đông tại Học viện Quốc phòng Australia, cũng chỉ trích hành động của Trung Quốc là “khiêu khích, bất hợp pháp” và làm sống lại “mối đe dọa Trung Quốc”.

Giáo sư Thayer cho rằng hành động của Trung Quốc nhiều khả năng khiến các quốc gia Đông Nam Á có yêu sách chủ quyền thêm lo lắng.

Do vậy, các quốc gia này sẽ tìm cách tăng cường năng lực hàng hải của mình, đồng thời tìm kiếm sự tái cam kết ủng hộ từ Mỹ cũng như các cường quốc biển khác như Nhật Bản, Australia và Ấn Độ.

Theo Giáo sư Thayer, Trung Quốc có thể dọa dẫm Việt Nam song sẽ hứng chịu tổn hại về mặt ngoại giao./.