សម័យសក្តិភូមិ នៅប្រទេសនានាក្នុងអាស៊ីបូព៌ាដូចជា៖ វៀតណាម ផើងអុជធួបបានចាត់ទុកជារតនៈវត្ថុ តំណាងឲ្យរាជអំណាចគ្រប់គ្រងរបស់ព្រះមហាក្សត្រ។ សព្វថ្ងៃនៅក្រុងបូរាណហ្វេ នៅរក្សាបានកម្រងផើងអុជធួបទាំងប្រាំបួន (ធ្វើពីស្ពាន់) មានតាំងពីសម័យរាជការង្វៀន (Nguyen) ហើយបាននាយករដ្ឋមន្រ្តីរដ្ឋាភិបាល ទទួលស្គាល់ជារតនៈវត្ថុជាតិនៅឆ្នាំ២០១២។
ផើងអុជធួបទាំងប្រាំបួនរបស់រាជការ ង្វៀន (Nguyen) បានស្តេចមិញម៉ាង (Minh Mang) ចេញព្រះរាជបញ្ជាឲ្យសិតនៅរដូវរងាឆ្នាំ១៨៣៥ និងធ្វើសម្រេចនៅនាថ្ងៃទី១ ខែមិនា ឆ្នាំ១៨៣៧។ ទាំងអស់មានប្រាំបួនផើងធ្វើពីស្ពាន់ ដាក់តម្កល់នៅទីលានថេម៉ិវ (The Mieu) (ទីសក្ការបូជារាជវង្សង្វៀន (Nguyen)) ក្នុងរាជវាំងហ្វេ។ ផើងនីមួយៗតំណាងឲ្យស្តេចមួយព្រះអង្គនៃរាជវង្សង្វៀន (Nguyen) ហើយដាក់នាមគួបជាមួយនាមរបស់ស្តេចអង្គនោះ ក្រោយពីព្រះអង្គចូលទិវង្គត។ ឧទាហរណ៍ ផើងធូបបូជារាជាកាវ (Cao) តំណាងឲ្យស្តេចយ៉ាឡុង (Gia Long) មានឈ្មោះក្រោយពីចូលទិវង្គត គឺរាជាកាវ (Cao) ផើងធូបរាជាញ៉ឹន (Nhan) តំណាងឲ្យស្តេចមិញម៉ាង (Minh Mang) មានឈ្មោះក្រោយពីចូលទីវង្គតគឺរាជាញ៉ឹន (Nhan)...។ល។
ផើងធូបទាំងប្រាំបួន បានដាក់តម្កល់ខឿនខាងក្រៅអគារហៀនឡឹមកាក (Hien Lam Cac) (ខាងមុខទីលានថេម៉ិវ (The Mieu)) នៅក្នុងរាជវាំងហ្វេ។ រូបថត៖ ត្រឹនថាញយ៉ាង ផើងអុជធូបទាំងប្រាំបួន បានស្តេចមិញម៉ាង (Minh Mang) ចេញព្រះរាជបញ្ជាសិតនៅរដូវរងាឆ្នាំ១៨៣៥ និងសម្ពោធឆ្លងនៅនាថ្ងៃទី១ ខែមិនា ឆ្នាំ១៨៣៧។ រូបថត៖ ត្រឹនថាញយ៉ាង ផើងនៅកណ្តាលមានឈ្មោះផើងអុជធូបបូជាស្តេចកាវ (Cao) បានដាក់តម្កល់ខ្ពស់ជាងផើងអុជធូបឯទៀត។ រូបថត៖ ត្រឹនថាញយ៉ាង ផើងអុជធូបបូជាស្តេចកាវ (Cao) បានដាក់តម្កល់ខ្ពស់ជាងប្រាំបីផើងអុជធូបឯទៀត ដែលមានអត្ថន័យគោរពសគុណដ៏ធំមហិមានៃបឋមក្សត្រ របស់រាជវង្ស ង្វៀន (Nguyen) គឺង្វៀនអាញ (Nguyen Anh) នាមគ្រងរាជ្យយ៉ាឡុង (Gia Long)។រូបថត៖ ត្រឹនថាញយ៉ាង ផើងអុជធូបទាំងប្រាំបួន មានទម្ងន់និងតួជើងខុសពីគ្នា ក៏ដូចជាបង្កាន់ដៃនៅខាងលើ ជាពិសេស ខុសប្លែកនៅលើរូបចម្លាក់ដែលឆ្លាក់ជុំវិញផើងអុជធូបនីមួយៗ។ រូបថត៖ ត្រឹនថាញយ៉ាង ភ្ញៀវទេសចរណ៍ទស្សនាស្វែងយល់ និងរក្សាទុកនូវក្បាច់រចនាខាងលើផើងអុជធូបទាំងប្រាំបួន។ រូបថត៖ ត្រឹនថាញយ៉ាង ភ្ញៀវទស្សនាអង្គុយសម្រាកលើកាំជណ្តើរ នៃអគារហៀនឡឹមកាក (Hien Lam Cac) និងគយគន់មើលផើងអុជធូបទាំងប្រាំបួន។រូបថត៖ ត្រឹនថាញយ៉ាង |
ផើងអុជធូបទាំងប្រាំបួនបានដាក់តម្កល់ទទឹងជាជួរ នៅខឿនខាងមុខអគារហៀនឡឹមកាក (Hien Lam Cac) ទាល់មុខនឹងអគារថេម៉ិវ (The Mieu)។ ក្នុងនោះផើងអុជធូបបូជាស្តេចកាវ (Cao) ដាក់តម្កល់នៅលើវិថីទេព (ផ្លូវកណ្តាល) រត់ពីច្រកចូលម៉ីវម៉ោន (Mieu Mon) ឆ្លងទៅអគារហៀនឡឹមកាក (Hien Lam Cac) រហូតដល់ល្វែងកណ្តាលនៃអគារថេម៉ិវ (The Mieu) ជាទីកន្លែងតម្កល់ផ្លាកព្រលឹងនិងអាសនៈបូជាស្តេចយ៉ាឡុង (Gia Long)។ ផើងអុជធូបបូជាស្តេចកាវ (Cao) តម្កល់នៅកណ្តាល ក្នុងចំណោមផើងអុជធូបទាំងប្រាំបួន និងជាផើងអុជធូបតែមួយគត់ បានបង្ខិតទៅខាងមុខបីម៉ែត្រ ដោយមានអត្ថន័យគោរពព្រះមហាក្សត្រ ដែលបង្កើតឡើងរាជវង្សង្វៀន (Nguyen)។
នៅលើផើងអុជធូបនីមួយៗ តាមព្រះរាជបញ្ជាស្តេចមិញម៉ាង (Minh Mang) សិប្បករសិតស្ពាន់នៅសង្កាត់ឌុក (Duc) នៅក្រុងហ្វេ បានឆ្លាក់១៧ផ្ទាំងគំនូរ និងឯកសាររូបភាពមួយផ្ទាំងពណ៌នាអំពីប្រធានបទ អវកាស ព្រែកទន្លេ បក្សីសត្វ ទ្រព្យសម្បត្តិ អាវុធ...។ល។ ទិដ្ឋភាពទួទៅនៅលើផើងអុជធូបទាំងប្រាំបួន មានទាំងអស់១៦២រូបចម្លាក់ ប្រជុំមកក្លាយជាផ្ទាំងគំនូរទិដ្ឋភាពទួទៅបរិយាយអំពីទឹកដីប្រទេសវៀតណាមឯកភាព នៅនាសម័យរាជកាលង្វៀន (Nguyen)។ ប្រហែលជាហេតុនេះហើយ បានជាអ្នកស្រាវជ្រាវយល់ឃើញថា ផើងអុជធូបទាំងប្រាំបួនជាកម្រងទីតាំងភូមិសាស្រ្ត និងជាឯកសារពហុផ្នែក ដោយមានរូបចម្លាក់ពីប្រទេសវៀតណាមសម័យកាលនោះ។
ប្រការពិសេស រាល់រូបចម្លាក់តែងមានឈ្មោះសម្រាប់ហៅ ចារជាប់តាមយ៉ាងជាក់ច្បាស់។ ដោយហេតុនោះ ពេលមើលទៅលើផើងអុជធូបទាំងប្រាំបួន ទោះបីរូបចម្លាក់ទួទៅ មានលក្ខណៈតំណាង ប៉ុន្តែមនុស្សយើងអាចមើលឃើញដោយងាយថា នោះគឺទន្លេអ្វី កោះអ្វី ដើមអ្វី សត្វអ្វី ឬរម្មណីយដ្ឋានណា...។ល។
ប្រការនេះក៏ងាយយល់ដែរ ពីព្រោះពេលសិតផើងអុជធូបទាំងប្រាំបួន ស្តេចមិញម៉ាង (Minh Mang) បានចេញព្រះរាជបញ្ជាយ៉ាងច្បាស់ថា៖ "សិតផើងអុជធូប ឆ្លាក់រូបភាពទន្លេ ភ្នំ និងសព្វសត្វវត្ថុមិនចាំបាច់ឆ្លាក់គ្រប់មុខទាំងអស់ (មានន័យថា គ្រាន់តែមានលក្ខណៈសង្ខេប និងជាទម្រង់បានហើយ - អ្នកយកព័ត៌មាន) តែត្រូវឆ្លាក់ច្បាស់នាម នាមសោយរាជ្យ និងស្រុកតំបន់ដើម្បីងាយយល់ដឹង”។
ហេតុនេះហើយ អាចដឹងភាពជាក់ស្តែងត្រឹមត្រូវអំពីដើមកំណើត ឈ្មោះហៅនៃរូបចម្លាក់នៅលើផើងអុជធូបទាំងប្រាំបួន បានស្តេចមិញម៉ាង (Minh Mang) យកចិត្តទុកដាក់សំខាន់ ដូចនេះវាមានអត្ថន័យយ៉ាងសំខាន់ចំពោះមជ្ឈដ្ឋានអ្នកស្រាវជ្រាវខាងក្រោយនេះ។
តាមអ្នកស្រាវជ្រាវ ហ្វេផានថាញអាន (Hue Phan Thuan An) រូបភាពអធិបតេយ្យភាព ហ្វាងសា (Hoang Sa) និងទ្រឿងសា (Truong Sa) របស់វៀតណាម បានឆ្លាក់យ៉ាងច្បាស់បំផុតនៅលើផ្ទៃមុខផើងអុជធូបបូជាស្តេចកាវ (Cao) ដោយមានរូបភាពបីគឺ សមុទ្រខាងកើត នាវាច្បាំងសម័យស្តេចយ៉ាឡុង (Gia Long) និងសត្វកន្ថាយ។ ក្រៅពីនេះ លើផើងអុជធូបបូជាស្តេចញ៉ឹន (Nhan) នៅមានឆ្លាក់រូបភាពសមុទ្រខាងត្បូង ត្រីដំរី អណ្តើកសមុទ្រ។ លើផើងអុជធូបបូជាស្តេចចឿង (Chuong) មានរូបភាពសមុទ្រខាងលិច នាវានាគ សត្វអណ្តើក។ ហើយនៅលើ ផើងអុជធូបបូជាស្តេចង៉ិ (Nghi) ផើងអុជធូបបូជាស្តេចយូរ (Du) ផើងអុជធូបបូជាស្តេចធ្វឹន (Thuan)...។ល។ មានរូបភាពច្រកសមុទ្រធ្វឹនអាន (Thuan An) ច្រកសមុទ្រដាណាំង (Da Nang) សមុទ្រកឹនយ៉ើ (Can Gio)...។ល។
ឆ្នាំមិញម៉ាង (Minh Mang) ទី១៧ ស្តេចចេញព្រះរាជបញ្ជាឲ្យឆ្លាក់រូបនាវាចម្បាំងឡើងលើផើងអុជធូបបូជាស្តេចយូ (Du)។ នៅម័យរាជការង្វៀន (Nguyen) មានបំពាក់នាវាប្រភេទនេះ ឲ្យត្រួតពិនិត្យបណ្តោយតាមឆ្នេរសមុទ្រ ពីព្រោះវាមានក្តោង មានដៃចែវ ទើបល្បឿនដំណើរលើរលករហ័ស។ រូបថត៖ ត្រឹនថាញយ៉ាង រូបភាពកំជ្រួចផ្កា បានឆ្លាក់លើផើងអុជធូបបូជាស្តេចហ្វៀន (Huyen)។ នេះប្រភេទបំពង់ស្ពាន់ដុតគ្រាប់កំសេវ ជាប្រភេទអាវុធបំពាក់ឲ្យកងទ័ពនិងផ្តល់ឲ្យប៉មសង្កេតនៅលើភ្នំខ្ពស់ ប្រើសម្រាប់បាញ់ជាសញ្ញាបញ្ជា ពេលមានការដំណឹងចាំបាច់។ រូបថត៖ ត្រឹនថាញយ៉ាង រូបភាពនាវាជាន់ បានឆ្លាក់លើផើងអុជធូបបូជាស្តេចញឹន(Nhan) ជាប្រភេទនាវាធំផលិតដោយឈើល្អ មានជាន់ ថ្នាក់យ៉ាងស្អាត (នេះជាសមទ្ធិផលលេចធ្លោនៃផ្នែកផលិតនាវារបស់ប្រទេសជាតិយើង ក្រោមសម័យរាជការ ង្វៀន (Nguyen))។ នាវាសម្រាប់ស្តេច សាច់ញាតិមហាក្សត្រ ឬមន្ត្រីធ្វើដំណើរអមស្តេច។ រូបថត៖ ត្រឹនថាញយ៉ាង រូបភាពនាវាសមុទ្របានឆ្លាក់លើផើងអុជធូបបូជាស្តេចង៉ិ(Nghi)។ កងទ័ពជើងទឹករបស់រាជការង្វៀន ច្រើន ប្រើប្រាស់ប្រភេទនាវានេះ ពីព្រោះវាចល័តក្នុងការធ្វើសង្គ្រាមនិងសមយុទ្ធលើទន្លេ។ រូបថត៖ ត្រឹនថាញយ៉ាង រូបភាពនាវាចែវ បានឆ្លាក់លើផើងអុជធូបបូជាស្តេចតៀន(Tuyen)។ នេះជាប្រភេទនាវាមាន១២ច្រវាចែវ ប្រើ សម្រាប់ធ្វើដំណើរលើសមុទ្រ ពេលមានខ្យល់ធំនិងទឹកធំហូរខ្លាំងមានសុវត្ថិភាពបង្គួរ។ រូបថត៖ ត្រឹនថាញយ៉ាង រូបភាពនាវាក្តោង បានឆ្លាក់លើផើងអុជធូបបូជាស្តេចកាវ (Cao )។ ពីព្រោះនាវាធំទើបអាចហៅថានាវាមាន សមត្ថភាពធ្វើដំណើរលើសមុទ្របានយូរថ្ងៃ ឆ្លងកាត់មហាសមុទ្រ។រូបថត៖ ត្រឹនថាញយ៉ាង រូបភាពច្រកសមុទ្រធ្វឹនអាន (Thuan An) បានឆ្លាក់លើផើងអុជធូបបូជាស្តេចង៉ិ(Nghi)។ រូបថត៖ ត្រឹនថាញយ៉ាង រូបភាពគ្រាប់ភ្លៀងធ្លាក់ស្រិចៗ បានឆ្លាក់លើផើងអុជធូបបូជាស្តេចហ្វៀន (Huyen)។ តាម ក្បួនទស្សន៍ទាយ I Jing ភ្លៀងធ្លាក់ក្នុងខ្ទង់ទឹក ធាតុទឹក។ ភ្លៀងជាបាតុភូតធាតុអាកាស អាកាសធាតុដោយចំហាយទឹកហើឡើង កក់មក រួចធ្លាក់ចុះ។ ភ្លៀងបង្កើតតុល្យភាពជីវចម្រុះ និងជីវិតរបស់សព្វសត្វទាំងអស់។រូបថត៖ ត្រឹនថាញយ៉ាង រូបភាពភ្នំហាយវឹន (Hai Van) និងច្រកចូលហាយវឹន (Hai Van) បានឆ្លាក់នៅលើផើងអុជធូបបូជាស្តេចយូ (Du)។ រូបថត៖ ត្រឹនថាញយ៉ាង ផ្ទៃខាងក្រោយនៃផើងអុជធូបបូជាស្តេចកាវ (Cao) បានឆ្លាក់រូបកាំភ្លើងធំ។រូបថត៖ ត្រឹនថាញយ៉ាង ផ្ទៃខាងក្រោយនៃផើងអុជធូបបូជាស្តេចកាវ (Cao) បានឆ្លាក់រូបភាពព្រះអាទិត្យ។ រូបថត៖ ត្រឹនថាញយ៉ាង |
ឆ្លងតាមការសង្កេតជាក់ស្តែងលើផើងអុជធូបទាំងប្រាំបួន យើងខ្ញុំក៏យល់ឃើញថា តំបន់សមុទ្រទាំងបី គឺសមុទ្រខាងកើត សមុទ្រខាងត្បូង និងសមុទ្រខាងលិចរបស់វៀតណាម បានឆ្លាក់ជារូបភាពរលកទឹកប្រដេញគ្នា លិចអណ្តែតស្រមោលកោះតូចធំជាច្រើន ហើយនៅកណ្តាលរូបភាពមានឆ្លាក់លក្ខជាអក្សរហានអណ្តែត បង្ហាញច្បាស់ឈ្មោះនៃតំបន់សមុទ្រនីមួយៗ។
តាមអ្នកស្រាវជ្រាវ សម័យស្តេចមិញម៉ាង (Minh Mang) ព្រំដែនរដ្ឋបាលនៃមួលដ្ឋាននិងតំបន់សមុទ្រនីមួយៗ បានបែងចែកយ៉ាងច្បាស់លាស់ ក្នុងថ្នាក់គ្រប់គ្រងរដ្ឋ។ តាមនោះសមុទ្រខាងកើត អូសវែងបណ្តោយពីទិសខាងជើងមកដល់ប៊ិញធ្វឹន (Binh Thuan) រួមទាំងឆ្នេរខ្សាច់លឿងហ្វាងសា (Hoang Sa) ទ្រឿងសា (Truong Sa) ឬនៅហៅថា វ៉ានលីបាបិញ (Van Ly Ba Binh)។ សមុទ្រខាងត្បូង ចាប់ទាំងពីប៊ិញធ្វឹន (Binh Thuan) រហូតដល់ខេត្តហាតៀន (Ha Tien) មានកោះជាច្រើនដូចជា៖ ដាយគីម (Dai Kim ) មាញ់ហាវ (Manh Hao) ណូយទ្រឹក (Noi Truc) កោងដាវ (Con Dao) ភូក្វឹក (Phu Quoc) ធូចូវ (Tho Chau)...។ល។ ជាប់ជាមួយព្រំដែនសមុទ្រនៃប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ឥណ្តូនេស៊ី...។ល។ សមុទ្រខាងលិច ជាតំបន់សមុទ្រជាប់ជាមួយឈូងសមុទ្រថៃ។
ដូច្នេះ រួមជាមួយឯកសារអក្សរហាន និងអក្សរណូមបូរាណទាំងអស់ ក្នុងនោះមានកម្រងឯកសារសរសេរនៅសម័យរាជការង្វៀន (Nguyen) បានអង្គការ UNESCO ទទួលស្គាល់ជាបេតិកភណ្ឌឯកសារសាស្រ្តពិភពលោក នៅតំបន់អាស៊ី - ប៉ាស៊ីហ្វិក រូបភាពសមុទ្រកោះបានឆ្លាក់លើកម្រងផើងអុជធូបទាំងប្រាំបួន និងជាប្រភពឯកសារកម្រមាន ស្តីពីអធិបតេយ្យភាពរបស់វៀតណាម ចំពោះប្រជុំកោះពីរហ្វាងសា (Hoang Sa) និងទ្រឿងសា (Truong Sa)៕
អត្ថបទ៖ ត្រឹនថាញយ៉ាង រូបថត៖ ត្រឹនថាញយ៉ាង ហ្វាងក្វាងហា