 សន្និសីទពិសេសរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស ASEAN – ចិនបានប្រព្រឹត្តទៅនាថ្ងៃ១៤ខែមិថុនាឆ្នាំ២០១៦នៅខេត្ត Yunnan (ប្រទេសចិន)។ក្នុងរូបថត៖ទិដ្ឋភាពរួមនៃសន្និសីទនេះ។រូបថត៖ហាយអៀន/ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានវៀតណាម  លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីនិងជារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស ផាមប៊ិញមិញថតរូបជាមួយបណ្តាប្រធានnSគណៈប្រតិភូនិងលោកអគ្គលេខា ASEAN ឡេលឿងមិញនៅសន្និសីទ។ រូបថត៖ហាយអៀន/ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានវៀតណាម  លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសវៀតណាម ផាមប៊ិញមិញ ជួបពិភាក្សាជាមួយលោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន Wang Yiក្រៅសន្និសីទនេះ។ រូបថត៖ហាយអៀន/ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានវៀតណាម |
សន្និសីទពិសេសរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសASEAN - ចិនបានរៀបចំនៅខេត្ត Yunnan (ចិន) នាថ្ងៃ១៤ ខែមិថុនានេះបានរៀបចំដោយសំណើរបស់បណ្តាប្រទេស ASEAN ដែលចង់ពិភាក្សាជាមួយប្រទេសចិនអំពីស្ថានភាពនៅសមុទ្រខាងកើតនាពេលថ្មីៗនេះ។
ក្នុងសន្និសីទភាគីទាំងពីរបានផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងស្មោះត្រង់អំពីស្ថានភាពនិងវិធានការដោះស្រាយ។បណ្តាប្រទេសASEAN បានបង្ហាញការព្រួយបារម្ភនូវការវិវឌ្ឍន៍យ៉ាងស្មុគស្មាញនាពេលថ្មីៗនេះស្ថានភាពកាន់តែតានតឹង ហើយក្តីជឿជាក់កាន់តែចុះបន្ថយថែមទៀតបើសិនមិនដោះស្រាយយ៉ាងសមហេតុសមផលអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ ជៈឥទ្ធពលដល់សន្តិភាព ស្ថេរភាពនិងសន្តិសុខក្នុងតំបន់។
បញ្ចប់សន្និសីទ ទោះបីភាគីទាំងពីរមិនអាចចេញសេចក្តីប្រកាសរួមដូចជាការរំពឹងក៏ដោយ ប៉ុន្តែរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនៃបណ្តាប្រទេស ASEAN បានចេញសេចក្តីប្រកាសសារព័ត៌មាន ដែលមានពាក្យដ៏ស្មោះត្រង់និងការទទួលខុសត្រូវដោយពោរពេញបានរួមចំណែកក្នុងការយល់ដឹងនូវបណ្តាបញ្ហាសំខាន់ដែលភាគីទាំងពីរបានពិភាក្សាក្នុងសន្និសីទនេះ ក៏ដូចជាការយកចិត្តទុកដាក់ពិសេសរបស់ ASEAN អំពីស្ថានភាពនៅសមុទ្រខាងកើតនាសព្វថ្ងៃនេះ។
ក្នុងចំណែកចាប់ផ្តើមនៃសេចក្តីសារព័ត៌មាន រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនៃបណ្តាប្រទេស ASEAN បានស្មោះត្រង់លើកឡើងថា៖ “យើងខ្ញុំមានបំណងប្រាថ្នានឹងសហការជាមួយចិន ដើម្បីលើកកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគីឡើងដល់កំរិតថ្មី។ ប៉ុន្តែយើងខ្ញុំមិនអាចបោះចោលអ្វីៗ ដែលកើតឡើងនៅសមុទ្រខាងកើតទេ ពីព្រោះនោះគឺជាបញ្ហាសំខាន់ក្នុងទំនាក់ទំនងរវាង ASEAN ជាមួយចិន។ នោះក៏គឺជាគោលដៅនូវការរៀបចំសន្និសីទពិសេសរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស ASEAN-ចិននាសព្វថ្ងៃនេះផងដែរ"។
នគរបាលការពារសមុទ្រវៀតណាមនិង នគរបាលការពារសមុទ្រចិនក្នុងការយាមល្បាតរួមដើម្បីត្រួតពិនិត្យការនេសាទនៅឈុងសមុទ្រខាងជើង។រូបថត៖ទួនអាញ់/ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានវៀតណាម
កម្លាំងនគរបាលការពារសមុទ្រវៀតណាមនិងនគរបាលការពារសមុទ្រចិនត្រួតពិនិត្យលិខិតអនុញ្ញាតិការនេសាទរបស់ប្រជានេសាទចិនក្នុងការសហការយាមល្បាតរួមក្នុងឈុងសមទ្រខាងជើង។រូបថត៖ទួនអាញ់/ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានវៀតណាម
ខ្លឹមសារនៃសេចក្តីប្រកាសនេះក៏បានលើកឡើងយ៉ាងច្បាស់លាស់ថា៖“អំពីបញ្ហាសមុទ្រខាងកើត យើងខ្ញុំបានពិភាក្សាយ៉ាងស្មោះត្រង់ជាមួយលោករដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន Wang Yi នូវការវិវឌ្ឍន៍នៅដីគោក។ យើងខ្ញុំសម្តែងការព្រួយបារម្ភយ៉ាងជ្រាលជ្រៅចំពោះការវិវឌ្ឍន៍ក្នុងរយៈពេលថ្មីៗនេះ ដែលចុះបន្ថយក្តីជឿជាក់ បង្កើនភាពតានតឹងនិងជៈឥទ្ធពលដល់សន្តិភាព សន្តិសុខនិងស្ថេរភាពនៅសមុទ្រខាងកើត។
តាមនោះ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស ASEAN បានសង្កត់ធ្ងន់តួនាទីសំខាន់ៗក្នុងការរក្សាសន្តិភាពស្ថេរភាព សន្តិសុខ សុវត្ថិភាព សេរីភាពនៅផ្លូវសមុទ្រ និងអាកាសចរណ៍ ហើយចាត់ទុកនេះគឺជាផលប្រយោជន៍និងការទទួលខុសត្រូវរួមរបស់បណ្តាប្រទេស ជាដំបូងបង្អស់គឺ ASEAN និងចិន សម្តែងការព្រួយបារម្ភយ៉ាងជ្រាលជ្រៅនូវការវិវឌ្ឍន៍យ៉ាងស្មុគស្មាញនិងការវិវឌ្ឍន៍នៅសមុទ្រខាងកើត ជាពិសេសគឺការបើកទូលាយ ជួសជុល និងកសាងតាមទ្រង់ទ្រាយធំនៅបណ្តាវាលថ្ម បង្កើនសកម្មភាពប្រើប្រាស់កម្លាំងកងទ័ព នៅលើបណ្តាកោះ ដែលបង្កើតដោយមនុស្ស បណ្តាសកម្មភាពបញ្ជាក់អធិបតេយ្យភាពមិនគោរពច្បាប់អន្តរជាតិ។
“យើងខ្ញុំសង្កត់ធ្ងន់តួនាទីសំខាន់ក្នុងការមិនប្រើប្រាស់កម្លាំងកងប្រដាប់អាវុធនិងអំណត់ក្នុងការអនុវត្តន៍បណ្តាសកម្មភាពគិតទាំងការបើកទូលាយ ដែលអាចបង្កើនភាពតានតឹងនៅសមុទ្រខាងកើត” បានសង្កត់ធ្ងន់ក្នុងសេចក្តីប្រកាស។
 ទិដ្ឋភាពលំអិតបណ្តាសំណង់ដែលកសាងខុសច្បាប់របស់ចិនលើកោះហ្គាម៉ា (Gac Ma) ស្ថិតក្នុងប្រជុំកោះទ្រឿងសា (Truong Sa)របស់ប្រទេសវៀតណាម។រូបថត៖ម៉ាយថាញ់ហាយ  រូបភាពផ្លូវរត់យន្តហោះនិងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធដែលបានកសាងខុសច្បាប់របស់ចិនលើកោះជឹថឹបស្ថិតក្នុងប្រជុំកោះទ្រឿងសារបស់ប្រទេសវៀតណាម។ រូបថត៖ Reuters |
ចំពោះមុខស្ថានភាពស្មុគស្មាញនេះ បណ្តារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសបានស្នើ ASEAN និងចិនបានសម្តែងការបេ្តជ្ញាចិត្តនយោបាយនិងការខិតខំប្រឹងប្រែងថែមទៀត ដើម្បីធានាសន្តិភាពនិងសន្តិសុខនៅសមុទ្រខាងកើត គោរពគោលការណ៍មូលដ្ឋាននៃច្បាប់អន្តរជាតិ ជាពិសេសគឺការគោរពការអនុវត្តន៍ច្បាប់និងការទូតសំដៅដោះស្រាយជម្លោះដោយសន្តិវិធី សមស្របនឹងច្បាប់អន្តរជាតិ ក្នុងនោះមានអនុសញ្ញារបស់អង្គការសហប្រជាជាតិនូវច្បាប់សមុទ្រ (UNCLOS) ១៩៨២ មិនប្រើប្រាស់កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធឬគំរាមកំហែងប្រើប្រាស់កងកម្លាំង អំណត់ខ្លូនមិនអនុវត្តន៍បណ្តាសកម្មភាព ដែលធ្វើស្ថានភាពកាន់តែស្មុគស្មាញ ជាពិសេសគឺការប្រើប្រាស់កម្លាំងកងទ័ព។
រដ្ឋមន្ត្រីនៃបណ្តាប្រទេស ASEAN ក៏បានស្នើ ASEAN និងចិនជំរុញយ៉ាងខ្លាំងការអនុវត្តន៍បណ្តាវិធានការ ដើម្បីកសាងក្តីជឿជាក់និងការទូតទប់ទល់ ជាពិសេសគឺការអនុវត្តន៍យ៉ាងប្រសិទ្ធភាពសេចក្តីប្រកាសអំពីការប្រព្រឹត្តរបស់ភាគីនានានៅសមុទ្រខាងកើត (DOC) និងកសាងក្រមសិលធម៌មួយរបស់ភាគីនានានៅសមុទ្រខាងកើត (COC) ឲ្យបានឆាប់រហ័ស។
ក្នុងឱកាសនេះភាគីទាំងពីរបានអបអរសាទរចំពោះលទ្ធផលនៃកិច្ចប្រជុំឧត្តមមន្ត្រី ASEAN - ចិនលើកទី ១២ ស្តីពីការអនុវត្តន៍ DOC បានប្រព្រឹត្តនាថ្ងៃ៩ ខែមិថុនា នៅហាឡុង (Ha Long) ខេត្តក្វាងនិញ (Quang Ninh) (វៀតណាម) បានបញ្ជាក់ការសន្យានូវការអនុវត្តន៍យ៉ាងពោរពេញនិងប្រសិទ្ធិភាព DOC និងឆាប់រហ័សកសាង COC ដើម្បីបង្កើនចំណេះដឹង ទំនុកទុកចិត្តនិងជម្រុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរួមក្នុងស្ថានភាពជាក់ស្តែង គ្រប់គ្រងជម្លោះនិងទប់ស្កាត់ជម្លោះ រួមចំណែកក្នុងការរក្សាសន្តិភាព ស្ថេរភាពនិងសន្តិសុខនៅសមុទ្រខាងកើត ជាពិសេសគឺបង្កើនការផ្លាស់ប្តូរ ដើម្បីទទួលការវិវឌ្ឍន៍យ៉ាងជាក់ស្តែងក្នុងការអនុវត្តន៍ DOC និងកសាង COC។
ក្នុងឱកាសនេះរដ្ឋមន្ត្រីនៃបណ្តាប្រទេស ASEAN ក៏ឯកភាពចំពោះការសម្រេចសេក្តីព្រាងប្រកាសស្តីពីការសន្យាអនុវត្តន៍ក្រមសីលធម៌មួយស្តីពីការជៀសវាងយ៉ាងចៃដន្យលើសមុទ្រដើម្បីជម្រាបជូនក្នុងសន្និសីទកំពូលរំលឹកខួបអនុស្សាវរីយ៍ ២៥ ឆ្នាំនៃការបង្កើតទំនាក់ទំនង ASEAN - ចិននៅឡាវ នាខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៦។ សន្និសីទនោះនឹងអនុម័តក៏ដូចជាដាក់ឲ្យដំណើរការខ្សែទូរស័ព្ទទំនាក់ទំនងបន្ទាន់រវាងបណ្តាមន្ត្រីការបរទេសដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាដែលកើតឡើងនៅសមុទ្រខាងកើត។
យើងអាចនិយាយថា បណ្តាប្រទេស ASEAN បានឯកភាពខ្ពស់ចំពោះខ្លឹមសារសេចក្តីប្រកាសសារព័ត៌មានរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនៃបណ្តាប្រទេស ASEAN ដែលលើកឡើងក្នុងសន្និសីទនេះ បញ្ចេញការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់បណ្តាប្រទេស ASEAN ក្នុងការសម្តែងគោលជំហររួមនូវបញ្ហាសមុទ្រខាងកើត។ប្រការនេះមានអត្ថន័យសំខាន់ៗក្នុងការខិតខំប្រឹងប្រែងលើកកម្ពស់ការឯកភាពក៏ដូចជាតួនាទីស្នូលរបស់ ASEAN ចំពោះបណ្តាបញ្ហា ដែលទាក់ទិននឹងសន្តិភាពសន្តិសុខក្នុងតំបន់និងលើពិភពលោក./.
